فارس مدنیت راسیستلری نین یالتاقلیغی می، یوخسا پان ایرانیست خولیاسینا قاپیلدیغی؟

خالق آراسیندا بیر مثل وار، دئییلر: آغا باغیشلاسا دا، آغاجان (نؤکر) باغیشلاماز. بو حئکایه یئرینه گؤره آذربایجانلی، آنجاق میللی بیلینج و شوعور باخیمیندان اؤزلرینی فارس کیمی تقدیم ائتمگه چالیشانلارین داورانیشلاری نین ایضاحی ساییلار. بو باخیمدان سالار سیف الدینی، پیمان پاکمهر، امین موحدی، لهراسب زینالی، محمد ارسی، نورالدین غروی مرعشی، علی حصوری و بیر چوخلاری نین فارس ایستعمارچیلیغینا خوش خدمتلیک ائتمکلری اوچون دیققت چکیجی ساییلار. یئری گلمیشکن سالار سیف الدینی و تیرداد بنکدار ایمضاسی ایله دوشونجه و فیکیرلرینی فارس ایستعمارلیغینا آدامیش ذاتلارین گؤروشلرینی ایرده لمک پیس اولماز دئیه دوشونورم، بو ذاتلار فارس توپلومونا خیدمت ائدن BBC و VOA رادیو تلویزیونلاری نین فارس اولمایان ائتنوسلاری نین آز دا اولسا، ائتنیک مسئله لرینی هر هانکی مصلحت اوزوندن قابارتمالارینی فارس ایستعمارچیلیغی و پان ایرانیستلیک اوچون باغیشلانماز بیر گوناه قلمه آلاراق یازیرلار:

"متاسفانه در یکی- دو سال گذشته به ویژه در دو ماه اخیر شاهد دگرگونی رویکردها در برنامه های این رسانه ها بودیم که احتمالا از عدم درک منافع و مصالح بلند مدت مردم ایران (مخاطبان) ناشی می شود. این رسانه ها به ویژه تصویری، با برجسته سازی شکاف های قومی به طرز نامناسبی برنامه ها و میزگردهای جهت دار و یک طرفه ای را با حضور عناصر قومیت گرا ترتیب دادند که که در نهایت به تضعیف یکپارچگی ملی (National cohesion) و دست کاری ساختارهای هویتی می انجامد"[1].

مقاله نین باشلیغیندان دا بللی اولدوغو کیمی ایرانلی اولماق فارس اولماق ساییلار. بئله لیکله ده انسانلیق مقوله سی فارسلیق ایله نقطه لنمیش مقامدا یئر آلار. بو اساسدا آدینی موللیف و فراصتلی قویموش، آذربایجان توپراغیندان و توپلوموندان آزوغالانمیش ذات یاشادیغی آذربایجان توپلومونا کورک چئویره رک ایران ممالیکی محروسه سینده کی ائتنوسلارین میللی محرومیتلیکلرینی و اونلارین فارس ایستعمارچیلیغینا معروض قالمالارینی دیله گتیرمک و قلمه آلماغی میللت منافعینه (اوخو: فارس ایستعمارچیلیغی و پان ایرانیستلیگه) ترس قلمه آلار. سالار سیف الدینی فارس اولمادیغینا باخمایاراق فارس مدنیت راسیستلیگی مفکوره سی ایله بؤیودوگو اوچون فارسلیق دگرلرینی ایران ممالیکی محروسه سینده کی ائتنوسلار اوچون بیر میللی دگر و میللی منلیک دئیه قلمه آلار. بو دوغرولتودا اوخویوروق:  

"بدیهی است هر دولت- ملتی بر اساس یک سری ارزش ها و اولویت های سیاسی-هویتی تشکیل می شود و مردم، نهادهای مدنی، نخبگان و روشنفکران و... سعی می کنند با دفاع از این ارزش ها موجودیت ملی را حفظ و یا تقویت نمایند. دولت-ملت ما نیز بر اساس ارزش های اولیه و خطوط قرمزی شکل گرفته است که تضعیف یا تعرض بدان مساوی با تضعیف موجودیت ملت خواهد بود"[2].

اوسته پان ایرانیست و فارس مدنیت راسیستلیگینه باغلی اولان ذاتلار "هر دولت – ملتی" مقوله سینی منظور ائتدیکلرینده چوخ ائتنیکلی ایران ممالیکی محروسه سینی ده فارس دؤلت و ملتینه عایید دئیه فارس حاکیمیتی نین موقعسیندن چیخیش ائدرلر. اوسته لیک میللی کیملیک آچیسیندان فارسلیق کیملیگینه اوستونلوک وئرمگی واجیب قلمه آلاراق ایران ممالیکی محروسه سینده فارس اولمایان ائتنوسلارین میللی منلیک و کیملیکلری نین قلمه آلینماسینی باغیشلانماز بیر گوناه دئیه قلمه آلارلار. سالار سیف الدینی و تیرداد بنکدار ایمضاسی ایله یازیلمیش یازیدان گئنه ده اوخویوروق:

"هویت و حس ملی، سرمایه و دارایی اضافی است که در کشورمان خارج از اراده حکومت مندان و اصحاب قدرت در سده های پیشین شکل گرفته و در دوران معاصر بازتعریف و مدون گردیده است. ایرانیان به عنوان یکی از معدود ملت های کهن – به روایت ناظران خارجی- دارای حس ملی و نظام ارزشی معطوف به "ملیت" بوده اند و توانسته اند موجودیت خود را به همین واسطه حفظ کنند"[3].

اوسته کی پاراقرافی نظره آلدیقدا ائله بیل جمهوری ایسلامی ایران – فارس حاکیمییتی فارس ایستعمارچیلیغینی اؤز حاکیمیتچیلیک منافعینه ترس قلمه آلار، یالنیز پان ایرانیستلر فارس حاکیمیتینی فارس تمامیتچیلیگی اوچون زورلاماغا چالیشارلار. پان ایرانیست قووه لرین بئلنچی یالانشمالارینی نظره آلدیقدا بیر چوخ زامان آذربایجان میللی فعاللارینی فارس حاکیمیتینه شئیطانلاتمالاری و سیته لرینده آذربایجان میللی فعاللارینی فارس حاکیمیتینه تانیتماق اوچون دری قابیقدان چیخمالاری اؤزونو دوغروتموش اولار[4]. فارسلیق و فارس فاشیستلیغی اوغروندا باش وئرمیش بو چابالار، خاریج اؤلکه تئلویزیونلاری ایله ایشچی کیمی چالیشان انسانلاری دا فارس حاکیمیتی نین تضییقینه آلدیرماغا دوغرو یؤنلمیش بویوتلار قازانار[5]. سالار سیف الدینی و تیرداد بنکدار BBC و VOA تلویزیونلارینا، فارس اولمایان ائتنوسلارین بعضی مسئله لری اوزره دانیشمالاریندان یانا اونلارا قارشین اؤز ناراحاتلیقلارینی قوسماغا چالیشاراق یازیرلار:

"ولی با کمال تاسف امروز شاهدیم که رسانه های شاخص فارسی زبان اعم از دو تلویزیون شناخته شده و برخی رادیو ها از طریق مصاحبه ها و میزگردها و برخی اخبار و ... در حال تعرض به این دارایی اند. شاید سودای مبارزه با جمهوری اسلامی "به هر قیمت" باعث شده است این رسانه ها برنامه هایی را در خروجی خود قرار دهند که :

۱- آکادمیسین ها و کارشناسان مسایل هویتی در آن غایب اند و فعالان سیاسی و مجریانی که وورد مناسبی در مباحث هویتی ندارند به بحث در مورد یکی از پیچیده ترین مفاهیم می پردازند.

۲- بسیاری از عناصر واگرا که در پیشینه خود ایران ستیزی و مجادله با تمامیت ارضی را دارند به عنوان فعال مدنی و یا هویت طلب و شرم آورتر از همه فعال ملی آذربایجان، کردستان و... توصیف می شوند و تولید ادبیات واگرایی و نفرت در سطح میلیونی صورت می گیرد.

۳- احزاب و سازمان های واگرا و یا نمایندگان آن ها به عناوین مختلف مورد خطاب قرار می گیرند که این عمل به صورت ضمنی سبب ایجاد مشروعیت و رسمیت برای این عده می گردد. این در حالی است که در اغلب موارد کارشناس یا مهمانی از طرف مقابل در برنامه حضور ندارد تا به صورت جدی به «ادعاها»ی مطرح شده پاسخ دهد"[6].

اوسته گؤروندوگو کیمی پان ایرانیست قووه لر ایران ممالیکی محروسه سینده هر هانکی فارس اولمایان دیل و مدنیتلر اوزره دانیشمانی فارسلیق اوچون بیر خطر [تعرض به این دارایی (زبان و مدنیت فارسی)] دئیه قلمه آلار، اوسته لیک اؤز دیل و مدنیتلری نین قئیدینه قالانلاری گئریجی (عناصر واگرا) و مختلیف تهمتلر ایله قارالاماقلا فارس اولمایان ائتنوسلارین سسینی بوغدورماقدا کؤمک ال و قلملرینی اسیرگمه یه رک فارس ایستعمار زینجیری نی داها دا بوغوجو ائتمگه چالیشارلار. سالار سیف الدینی و تیرداد بنکدار فارس ایستعمارچیلیغی دوغرولتوسوندا زینب و کبری عیبارتلرینی دوزمکله فارس مدنیت راسیستلرینی داها دا مودئرن، فارس اولمایان ائتنوسلارین انسانلیق حاقلاریندان مدافعه ائدنلری ایسه آشاغیلاماغا چالیشاراق یازیرلار:

" ... عرضه ی خرده فرهنگ ها به عنوان "قومیت ها"، ناشی از رقابت های سیاسیونی است که نمی توانند در میدان بزرگ تری به نام عرصه سراسری و ملی با سایر نخبگان به رقابت بپردازند.این مقوله (فرهنگ قومی) برساخته ای است که سعی دارد مفهوم ملت به خود گیرد و ردای فرهنگ ملی به تن کند در عین حال برای اینکه شروع به کار کند ناگزیر از بیگانه سازی هم میهنان است"[7].

اوسته گؤروندوگو کیمی فارس ایستعمارچیلاری نین توپوردوکلرینی، فارس مدنیت راسیستلری نگین نه اولدوغونو گؤتور قوی ائتمه دن یالاماغا و  عوامفریبلیک ائتمگه چالیشارلار. فارسجا اؤزلوگونده بیر قیسیر دیل اولماسینا، تورکچه ایله یاریشما یئتنگینه صاحیب اولمادیغینا و تورک دیللی خالقلار ایله قارشلاشدیردیقدا یئر اوزونده کی فارس نفوذونون دا سایی نین دا چوخ آز اولدوغونا باخدیقدا هانکی توپلومون کیچیک اویقارلی (subkultur) و قوم اولوب اولمایاجاغی داها  آچیقلیغا قاویشمیش اولار. سالار سیف الدینی و تیرداد بنکدار ایمضاسی ایله یازیلمیش یازیدان اوخویوروق:

"... صلاح جامعه ایرانی که توسعه و دموکراسی را اراده کرده در واگرایی و قهقرا نیست. .... پایمال کردن ارزش های ایرانی سودی برای افراد دموکراسی خواه و صلح طلب ندارد. اگر تساهل و مدارایی که خاص فرهنگ ایرانیان است با حساسیت زایی های رسانه ها تبدیل به تعصبات سخت گیرانه شود آن چه که در میان قربانی خواهد شد دموکراسی و حقوق بشر است. کارکرد مصاحبه ها و میزگردهای رسانه هایی چون بی بی سی و صدای امریکا با عناصر قوم گرا تقسیم شهروندان به ترک-فارس-کرد و...و هم چنین «غیریت سازی» از هموطنان و خودی هاست. اگر این رسانه ها دغدغه دموکراسی و حقوق بشر دارند حتما می دانند که از درون گفتمانی که گروه های نفرت (hate groups) – که مایل اند خود را نمایندگان سیاسی مناطق پیرامونی وانمود کنند- تولید می کنند دموکراسی و لیبرالیسم زاده نمی شود. دوستانی که دغدغه حقوق بشر دارند و این مصاحبه ها و برنامه ها را به نام دفاع از حقوق بشر ترتیب می دهند حتما پیش از هر کسی می دانند که چه در منشور سازمان ملل متحد و چه در بیانیه جهانی حقوق بشر نامی از اقلیت ها و قومیت ها قید نشده است"[8].

اوسته گؤروندوگو کیمی ایستر "ایران توپلومو"، ایسترسه ده "ایرانلی دگرلر" دئییملری سؤز قونوسو اولدوقدا، مؤللیفلر فارس توپلومونو نظره آلاراق فارس ایستعمارچیلیغی نین یئنیلگه یه اوغراماسینی دئمکراسی و بشر حاقلاری نین یئنیلگه سی و قوربانلیق اولاجاغی کیمی قلمه آلماغا چالیشاراق دونیا دؤلتلر تشکیلاتی طرفیندن قبول اولموش اصوللاری دا چئینمگه و یوخ سایماغاچالیشارلار. محمدعلی فروغی ده دونیا بیرلشمیش دؤلتلر تشکیلاتیندا فارس اولمایان ائتنوسلار قارشیسیندا فارس حاکیمیتی نین هر هانکی بیر مسئولیت اؤز بوینونا گؤتورمدیگینی وورقولامیش سیاسی مقام ساییلارمیش. سالار سیف الدینی و تیرداد بنکدار ذاتلارین ایددعا ائتدیکلری دونیا بشر حاقلاری مقوله سینه گلدیکده دونیا بیرلشمیش دؤلتلر تشکیلاتی نین یوز یئتددینجی اوتورومدا یئرلی (بومی) خالقلار اوزره آلیندیغی قرارلار پان ایرانیست و فارس مدنیت راسیستلری نین یالانلارینی اورتایا قویموش اولار، اوخویوروق:

"ماده 1

مردمان بومي حق برخورداري کامل از تمامی حقوق بشر و آزاد يهاي بينادي را، به گونه اي که در منشور ملل متحد، اعلاميه جهاني حقوق[9]،  و قانون بين الملل حقوق بشر به رسميت شناخته شده، به صورت دسته جمعي يا به منزله افراد، دارند..

ماده 2

مردمان و افراد بومي در برابر همه مردمان و افراد ديگر آزاد و با آنان برابر هستند و حق دارند در اعمال حقوق خود، به ويژه حقوق مبتني بر خاستگاه يا هويت بومي خود از هر نوع تبعيض آزاد باشند.

ماده 3

مردمان بومي حق تعيين سرنوشت خود را دارند، آنان به استناد اين حق آزادانه وضعيت سياسي خود را تعيين مي کنند و آزادانه به دنبال رشد و توسعه اقتصادي، اجتماعي و فرهنگي خود می روند.

ماده 4

مردمان بومي، در اعمال حق تعيين سرنوشت خود، در مسائل مربوط به امور داخلي و محلي خود، همچنين شيوه ها و وسائل تامين مالی برای انجام وظايف مربوط به تعيين سرنوشت خود، حق خودمختاري يا خودگرداني دارند.

ماده 5

مردمان بومي حق دارند نهادها وموسسات سياسی،حقوقی ، اقتصادی ، اجتماعی وفرهنگی متمایز خود را حفظ و تقویت کنند و در همان حال، اگر بخواهند، حق خود را برای مشارکت کامل در زندگي سياسي، اقتصادي، اجتماعي و فرهنگي کشور مربوطه حفظ کنند.

ماده 6

هر فرد بومي حق دارد مليتي داشته باشد.

ماده 7

1-      افراد بومي از حقوق زندگي، منزلت جسمي و روحي، آزادي و امنيت شخصي برخوردارند.

2- مردمان بومي از حق دسته جمعي براي زندگي در آزادي، صلح و امنيت به عنوان مردماني متمايز برخودار هستند و نبايد در معرض هيچ اقدام برای قوم کشي يا هر اقدام خشونت آميز ديگر، از جمله جابه جايي اجباري کودکان يك گروه به گروهي ديگر، قرار گيرند.

ماده 8

1-      افراد و مردمان بومي حق دارند ونبایددر معرض همانندسازي و جذب اجباري فرهنگی دیگر يا نابودي فرهنگ خويش قرار داده شوند.

2-      کشورها بايد ساز و کارهاي موثر فراهم سازند تا از ارتكاب اعمال زير پيشگيری ، وعوارض وپيامدهای احتمالی آنها را جبران و اصلاح کنند:

الف-    هر اقدامي که هدف يا تاثير محروم کردن آنان از منزلت ايشان به عنوان افرادي متمايز، یا از ارزش هاي فرهنگي يا هويت هاي قومي آنان را دارد.

ب-      هر اقدامي که هدف يا تاثير آن محروم کردن آنان از زمين ها، سرزمين ها يا منابع آنان است.

ج-       هر شكل از نقل و انتقال اجباري جمعيت که هدف یا تاثير نقض يا تضعيف هر يك از حقوق آنان را دارد.

د-       هر شكل از جذب و همانندسازي يا ادغام و همگرايي اجباري.

ه-       هر شكل از تبليغات به منظور ترويج يا تحريك تبعيض نژادي يا قومي که عليه آنان هدايت شده باشد.

ماده 9

افراد و مردمان بومي حق دارند مطابق با سنتها و رسوم جامعه ياکشور مربوطه به يك جامعه يا ملت بومي تعلق داشته باشند. هيچ نوع تبعيض نبايد از اعمال چنين حقي ناشي شود.

ماده 10

مردمان بومي نبايد به اجبار از زمين ها يا سرزمين هاي خود جابه جا شوند، هيچ گونه جابه جايي نبايد بدون رضايت آزادانه، از قبل و آگاهانه مردمان بومي مربوطه و بعد از موافقت درباره پرداخت غرامت عادلانه و در صورت امكان، با اختيار بازگشت، انجام شود.

ماده 11

1- مردمان بومي حق دارند سنتها و رسوم فرهنگي خودرا اجرا و آنها را رونق داده و احياکنند. اين کار شامل حق حفظ، حمايت و توسعه تجليات گذشته، حال و آينده فرهنگ هاي آنان، مانند اماکن باستاني و تاريخي، مصنوعات، طرح ها، مراسم، فن آوري ها و هنرهاي بصري و نمايشي و ادبيات است.

2 - کشورها بايد از طريق ايجاد ساز و کارهاي موثر،که ممكن است شامل استرداد و پرداخت غرامت باشد و با همراهي مردمان بومي ايجاد شده، در ارتباط با اموال فرهنگي، فكري، ديني و معنوي آنان که بدون رضايت آزادانه، قبلي و آگاهانه ایشان يا با نقض قوانين، سنتها و رسوم آنان گرفته شده، غرامت بپردازند.

ماده 12

1-      مردمان بومي حق دارند مراسم، عادات و سنت هاي معنوي و ديني خود را آشكار کنند، به عمل آورند، ايجاد کنند و تعليم دهند؛ آنان حق دارند حريم اماکن ديني و فرهنگي خود را حفظ کرده، از آنها حمايت کنند و به آنها دسترسي داشته باشند؛ مردمان بومي حق دارند اشياي ويژه انجام مراسم خود را به کار برند و کنترل کنند؛ و حق بازگرداندن اجساد خود را دارند.

2-      کشورها بايد بکوشند امكان دسترسي یا بازگرداندن اشياي ويژه برگزاري مراسم و اجساد مردمان بومی راکه تحت اختيار آنهاقراردارد به خودشان ، از طريق سازو کارهاي عادلانه، شفاف و موثري که به اتفاق مردمان بومي مربوطه ايجاد شود، فراهم سازند

ماده 13

1-      مردمان بومي حق دارند تاريخ ها، زبان ها، سنت هاي شفاهي، فلسفه ها، شيوه هاي نگارش و ادبيات خود را احيا آنند، آنها را به کار برند، شكل دهند و به نسلهاي آينده انتقال دهند، و جوامع، اماکن و اشخاص را با نام هاي انتخابي خود نامگذاري کرده و آن نام ها را حفظ آنند.

2-      کشورها بايد تدابير موثر به عمل آورند تا تضمين کنند که  از اين حق حمايت مي شود و همچنين اطمينان حاصل کنند و مردمان بومي بتوانند  جريان ها و برنامه هاي سياسي، حقوقي و اداري را، در صورت نياز، از طريق ارائه تفسير وتعبير يا با ساير وسائل مقتضي درك آنند و دیگران نيز در اين جريانها و برنامه ها آنان را درك کنند.

ماده 14

1-      مردمان بومي حق دارند نظامها و موسسات آموزشي خود را ايجاد و  کنترل کنند و با زبانهاي خود، به روشي متناسب با شيوه هاي فرهنگي تعليم و تعلم خود، آموزش دهند.

2-      افراد بومي ، به ويژه کودکان، حق دارند از تمامي سطوح و شكلهاي آموزش کشور بدون تبعيض برخوردار شوند.

3-      کشورها بايد، با همراهي مردمان بومي، تدابير موثر به عمل آورند تا افراد بومي، به ويژه کودکان، و همچنين  کساني که دور از جوامع خود زندگي مي آنند، در صورت امكان، به آموزش فرهنگ ويژه خود که به زبان خود آنان عرضه میيشود، دسترسي داشته باشند.

ماده 15

1-       مردمان بومي حق دارند از منزلت و گوناگونی فرهنگ ها، سنت ها، تاريخ ها و آرمان هاي خود که بايد به گونه اي مناسب در آموزش وپرورش و اطلاعات همگانی جامعه منعكس شود، بهره مند شوند.

2-      کشورها بايد تدابير موثر، با مشورت و همكاري مردمان بومي مربوطه، به عمل آورند تا با غرض ورزي مبارزه کرده و تبعيض را حذف کنند و مدارا و تحمل، تفاهم و برقراري روابط خوب بين مردمان بومي و تمامي بخشهاي ديگر جامعه را ترويج آنند.

ماده 16

1-       مردمان بومي حق دارند رسان ههاي خود را به زبان هاي خود ايجاد کنند و بدون تبعيض به تمامي شكل هاي رسانه هاي غيربومي دسترسي داشته باشند.

2-      کشورها بايد تدابير موثر به عمل آورند تا اطمينان حاصل کنند رسان ههاي متعلق به دولت بدرستي تنوع فرهنگي بومي را منعكس آنند. کشورها، بدون تاثير بر تضمين آزادي کامل بيان، بايد رسانه هاي با مالكيت خصوصي را تشويق کنند تنوع فرهنگي بومي را به قدر کافي منعكس کنند.

ماده 17

1-       افراد و مردمان بومي حق دارند از همه حقوق تعيين شده براساس قانون کار محلي و بين المللي حاکم به طور کامل برخوردار شوند.

2-      کشورها بايد با مشورت و همكاري مردمان بومي تدابيري ويژه به کار برند تا از کودکان بومي در برابر بهره کشي اقتصادي و انجام هر کاري که احتمال دارد خطرناك باشد يا بر آموزش و پرورش کودکان تاثيرسوء بگذارد، يا براي بهداشت يا رشد و پيشرفت جسمي، فكري، معنوي، اخلاقي يا اجتماعي کودکان زيانبار باشد، محافظت به عمل آورند و در اينکار آسيب پذيري ويژه آنان و اهميت آموزش و پرورش براي توانمندسازي ايشان را در نظر بگيرند.

3-       افراد بومي حق دارند در معرض هيچگونه شرايط تبعيض کار و ، از جمله ، در امر اشتغال يا دستمزد ، قرار نگيرند.

ماده 18

مردمان بومي حق دارند در تصميمگيري در مسائلي که برحقوق آنان تاثير م يگذارد، از طريق نمايندگان منتخب خود مطابق با رو ش هاي خود، شرکت کنند و همچنين نهادهاي تصميم گيري بومي ويژه خود را حفظ کنند و توسعه دهند.

ماده 19

کشورها بايد با حسن نيت با مردمان بومي مربوطه از طريق نهادهاي نماينده خود آنان به منظور جلب رضايت آزادانه، قبلي و آگاهانه ايشان پيش از تصويب و اجراي تدابير قانوني و اداري که ممكن است بر زندگي آنان تاثير بگذارد مشورت و همكاري آنند.

ماده 20

1-       مردمان بومي حق دارند نظام ها يا نهادهاي سياسي، اقتصادي و اجتماعي خود را حفظ کنند و توسعه دهند، در برخورداري از ابزارها و روش هاي معاش و توسعه خود احساس امنيت کنند و آزادانه در همه فعاليتهاي اقتصادي سنتي و ديگر خود شرکت کنند.

2-      مردمان بومي که از ابزارها و روش هاي معاش و توسعه خود محروم شد ه اند استحقاق برخورداري از غرامت عادلانه و منصفانه را دارند.

ماده 21

1-      مردمان بومي بدون تبعيض حق دارند شرايط اقتصادي و اجتماعي آنان، شامل، از جمله، در زمين ههاي آموزش و پرورش، اشتغال، کارآموزي و آموزش حرفه اي، مسكن، دفع بهداشتي فضولات ، بهداشت و تامين اجتماعي بهبود يابد.

2-      کشورها بايد براي تضمين ادامه بهبود شرايط اقتصادي و اجتماعي مردمان بومي تدابير موثر و، هر جا مناسب باشد، تدابير ويژه به عمل آورند. به تامين حقوق و نيازهاي ويژه سالخوردگان، زنان، جوانان، کودکان و معلولان بومي بايد توجه ويژه مبذول داشت.

ماده 22

1-       در اجراي اين اعلاميه بايد به حقوق و نيازهاي ويژه سالخوردگان، زنان، جوانان، کودکان و معلولان بومي توجه ويژه معطوف شود.

2-      کشورها بايد به اتفاق مردمان بومي براي تضمين اين امر که زنان و آودآان بومي از حمايت و ضمانت هاي کامل در برابر همه شكلهاي خشونت وتبعيض برخوردار شوند، تدابيري به عمل آورند.

ماده 23

مردمان بومي حق دارند اولويت ها و برنامه ها براي اعمال حق توسعه خود را تعيين و گسترش دهند. مردمان بومي به ويژه حق دارند در تحقق و تعيين برنامه هاي مربوط به بهداشت، مسكن و ساير برنام ههاي اقتصادي و اجتماعي که بر زندگي آنان تاثير ميگذارد فعالانه شرکت کنند و تا حد امكان، چنين برنامه هايي را از طريق موسسات و نهادهاي خود اداره و سرپرستي کنند.

ماده 24

1-       مردمان بومي حق دارند از پزشكي سنتي خود برخوردار شوند و به روش هاي پزشكي خود، از جمله حفظ گياهان، حيوانات و مواد معدني حياتي پزشكي خود ادامه دهند. افراد بومي نيز حق دسترسي بدون تبعيض به کليه خدمات اجتماعي و بهداشتي را دارند.

2-       افراد بومي در برخورداري از بالاترين ضوابط قابل حصول بهداشت جسمي و فكري از حق يكسان برخوردارند،  کشورها بايد به اميد دستيابي تدريجي به تحقق کامل اين حق اقدامات لازم را انجام دهند.

ماده 25

مردمان بومي حق دارند رابطه معنوي متمايز خود را با زمين ها، سرزمين ها، آب ها و سواحل درياها و ساير منابع که به طور سنتي در مالكيت آنان بوده يا به عبارت ديگر تصرف شده و مورد استفاده قرار گرفته حفظ و تقويت کنند وبه مسئوليت هاي خود در اين زمينه نسبت به نسل هاي آينده عمل آنند.

ماده 26

1-      مردمان بومي نسبت به زمين ها، سرزمين ها و منابعي که به طور سنتي در مالكيت آنان بوده، تصرف کرده يا به گونه ديگر از آنها استفاده کرده يا به دست آورد ه اند، حق دارند.

2-      مردمان بومي حق تملك، استفاده، بهره برداري و  کنترل زمين ها، سرزمين ها و منابعي را دارند که به دليل مالكيت سنتي يا ساير شيوه های تصرف يا کاربرد سنتي در اختيار دارند و یا به گون هاي ديگر به دست آورده آند.

3-      کشورها بايد اين زمينها، سرزمين ها و منابع را از نظر حقوقي شناسايي و محافظت  کنند. اين گونه شناسايي بايد با احترام لازم به عادات ، سنت ها و نظا مهاي مردمان بومي مربوطه در زمينه تصرف سنتي زمين، انجام شود.

ماده 27

کشورها بايد با همكاري مردمان بومي مربوطه فرآيندي عادلانه، مستقل، بي طرفانه، باز و شفاف تدوين و اجرا کنند که در آن قوانين،

سنت ها، عادات و رسوم و نظامهاي سنتي مردمان بومي در زمينه تصرف زمين به گونه ای مقتضي به رسميت شناخته شده،حقوق

مردمان بومي در رابطه با زمينها، سرزمين ها و منابع آنان، از جمله آنهايي که از قديم در مالكيت آنان بوده يا به گونه اي ديگر تصرف شده يا مورد استفاده قرار گرفته، به رسميت شناخته و داوري شود. مردمان بومي بايد حق مشارآت در اين فرآيند را داشته باشند.

ماده 28

1-      مردمان بومي حق اصلاح بي عدالتي ها را دارند با وسايلي که مي تواند شامل جبران مافات يا، وقتي اينکار ممكن نباشد، گرفتن غرامت عادلانه، منصفانه و معقول، براي زمينها، سرزمين ها و منابعي باشد که آنان از قديم مالك آنها بوده اند يا به گون هاي ديگر تصرف يا از آنها استفاده کرد ه اند، و ديگران آنها را بدون رضايت آزادانه، قبلي و آگاهانه آنان ضبط کرده، گرفته، اشغال کرده، استفاده کرده يا به آنها خسارت وارد کرد ه اند.

2-      غرامت بايد به شكل زمين ها، سرزمين ها و منابع و از نظر  کميت، اندازه و موقعيت حقوقي برابر با آنها باشد يا غرامت پولي يا ساير غرامت هاي مناسب داده شود، مگر اين  که مردمان مربوطه آزادانه در مورد آن به شكلي ديگر توافق آنند.

ماده 29

1-      مردمان بومي حق دارند از محيط زيست و ظرفيت و توانايي حاصلخيزي زمينها، سرزمينها و منابع خود حفاظت و مراقبت به عمل آورند.  کشورها بايد بدون تبعيض به منظور اين گونه حفاظت و مراقبت برنامه هاي کمكي براي مردمان بومي ايجاد و اجرا  کنند.

2-      کشورها بايد براي تضمين اينکه بدون رضايت آزادانه، قبلي و آگاهانه مردمان بومي هيچ ماده خطرناکي در زمين ها يا سرزمين هاي آنان انبار يا منتقل و معدوم نشود، تدابير موثر به عمل آورند.

3-      کشورها همچنين در صورت لزوم بايد تدابير موثر به عمل آورند تا تضمين کنند اين برنامه ها براي نظارت، حفاظت و اعاده سلامت و بهداشت مردمان بومي، آنگونه  که به وسيله مردمان تحت تاثير چنين موادي ايجاد و اجرا م يشود، به درستي به اجرا در آید.

ماده 30

1-      فعاليت هاي نظامي نبايد در زمين ها يا سرزمين هاي مردمان بومي انجام شود مگر اينکه منافع عمومي مربوطه آن را توجيه کند یا در غير اینصورت بوميان مربوطه آزادانه با آن موافقت کرده يا درخواست کرده باشند.

2-      کشورها بايد پيش از استفاده از زمين ها يا سرزمينهاي مردمان بومي براي فعاليت هاي نظامي از طريق تشريفات مناسب و به ويژه از طريق نهادهاي نماينده و منتخب آنان به نحوي موثر با مردمان بومي مربوطه مشورت آنند.

ماده 31

1-       مردمان بومي حق دارند ميراث فرهنگي، دانش سنتي و نمودهاي فرهنگي سنتي، و همچنين تجليات علوم، ف نآوري ها و فرهنگ هاي خود، از جمله منابع ژنتيك و انساني ، بذرها، داروها، دانش ويژگ يهاي جانوران و گياهان، سنت هاي شفاهي، ادبيات، طر حها، ورزش ها و بازي هاي سنتي و هنرهاي نمايشي و بصري خود را حفظ، کنترل، محاظت کرده و توسعه دهند. آنان همچنين حق دارند مالكيت معنوي خود را بر اين ميرا ثهاي فرهنگي، دانش سنتي و تجليات فرهنگي سنتي، حفظ، کنترل، محافظت کرده و توسعه دهند.

2-      کشورها بايد به اتفاق مردمان بومي براي به رسميت شناختن و حمايت از اعمال اين حقوق ، تدابير موثر به عمل آورند.

ماده 32

1-      مردمان بومي حق دارند اولويت ها و برنامه هايي براي توسعه يا استفاده از زمينها يا سرزمينها و ساير منابع خود تعيين و ايجاد کنند.

2-      کشورها بايد با حسن نيت با مردمان بومي مربوطه از طريق نهادهاي انتخابي خود آنان براي گرفتن رضايت آزادانه و آگاهانه آنان پيش از تصويب هر طرحي که بر زمين ها يا سرزمين ها و ساير منابع آنان تاثير ميگذارد، به ويژه در ارتباط با توسعه، بهر ه برداري يا استفاده از منابع معدني، آب و ساير منابع، مشورت و همكاري کنند.

3-      کشورها بايد ساز و کارهاي موثر به منظور پرداخت خسارت عادلانه و منصفانه براي انجام هرگونه از اين اقدامات تهيه کنند و براي کاهش تاثير نامطلوب زيست محيطي، اقتصادي، اجتماعي، فرهنگي يا معنوي تدابير مناسب به عمل آورند.

ماده 33

1-      مردمان بومي حق دارند هويت يا عضويت خود را مطابق با رسوم و سن تهاي خود تعيين آنند، اين امر با حق مردمان بومي براي به دست آوردن تابعيت کشورهايي که در آنها زندگي ميکنند منافات ندارد.

2-      مردمان بومی (بوميان) حق دارند ساختارهاي موسسات و نهادهاي خود را تعيين کرده و اعضاي آنها را مطابق با رو شها و رسوم خود انتخاب آنند.

ماده 34

مردمان بومي حق دارند ساختارهاي نهادي خود و رسوم، علائق و وابستگ يهاي ديني، سنت ها، رو شها، تجربه ها و، در مواردي که وجود داشته باشد، نظام هاي قضايي يا گمرکي متمايز خود را مطابق با معيارها و ضوابط بين الملي حقوق بشر ترويج، ايجاد و حفظ کنند.

ماده 35

مردمان بومي حق دارند مسئوليت هاي افراد نسبت به جوامع خود را تعيين کنند.

ماده 36

1-      مردمان بومي، به ويژه مردماني که مرزهاي ملي آنان را جدا کرده، حق دارند تماس ها، روابط و همكاري ها، از جمله فعاليت ها براي مقاصد معنوي، فرهنگي، سياسي، اقتصادي و اجتماعي با مردمان بومي و ساير مردمان آن سوي مرزرا حفظ و ايجاد آنند.

2-       کشورها با مشورت و همكاري مردمان بومي براي تسهيل اعمال و تضمين اجراي اين حق بايد تدابير موثر به عمل آورند.

ماده 37

1-      مردمان بومي نسبت به رسميت شناختن، نظارت و اجراي معاهدات، موافقتنامه ها و ساير ترتيبات سودمندی که با دولتها يا جانشينان آنها منعقد شده و وادار کردن کشورها به رعايت و احترام به چنين معاهدات، موافق تنامه ها و ساير ترتيبات سودمند حق دارند.

2-      هيچ نكته اي در اين اعلاميه را نمي توان به عنوان عامل تضعيف يا حذف حقوق افراد بومي تعبيرکرد که در معاهدات، موافقت نامه ها و ساير ترتيبات سودمند و سازنده ذکر شده است.

ماده 38

کشورها، با مشورت و همكاري مردمان بومي بايد براي نيل به اهداف اين اعلاميه تدابير مقتضي، از جمله در زمينه قانونگذاري، به عمل آورند.

ماده 39

مردمان بومي حق دارند به ياري مالي و فني از کشورها و از طريق همكاري بين المللي، براي برخورداري از حقوق ذکر شده در اين اعلاميه دسترسي داشته باشند.

ماده 40

مردمان بومي حق دسترسي به داوري و قضاوت سريع از طريق روند عادلانه و منصفانه براي حل مناقشات و مشاجرات باکشورها يا ساير طرفين، و همچنين به تدابير و چاره هاي موثر براي همه موارد نقض حقوق فردي و دسته جمعي خود دارند. در چنين قضاوت هايي بايد به رسوم، سنت ها، مقررات و نظا مهاي حقوق بوميان مربوطه و حقوق بشر بين الملل توجه بايسته معطوف شود.

ماده 41

نهاد ها و  کارگزاريهاي تخصصي نظام ملل متحد و ساير سازمانهاي بين دولتي بايد به تحقق کامل مفاد اين اعلاميه از طريق بسيج، از جمله، همكاري مالي و ياري و مساعدت فني کمك کنند،  راه ها و ابزار تضمين مشارکت مردمان بومي در مسائلي که بر زندگي آنان تاثير مي گذارد بايد تعيين شود.

ماده 42

سازمان ملل، نهادهاي آن، از جمله مجمع دائمي مربوط به مسائل بوميان ، و کارگزاري هاي تخصصي، از جمله کارگزار يهاي در سطح کشوري، و کشورها بايد احترام به مفاد اين اعلاميه و اجراي کامل آن را تشويق و موثر بودن آن را پيگيري کنند.

ماده 43

حقوق به رسميت شناخته شده در اين اعلاميه حداقل معيارها و ضوابط براي بقا، منزلت و رفاه مردمان بومی (بوميان) جهان را تشكيل مي دهد.

ماده 44

آليه حقوق و آزاديهاي به رسميت شناخته شده در اين اعلاميه به طور يكسان در مورد افراد بومي مذکر و مونث تضمين شده است.

ماده 45

هيچ نكته اي در اين اعلاميه را نميتوان به عنوان عامل کمک کننده يا نابود کننده حقوقي تعبير کرد، که مردمان بومي اينك دارند يا ممكن است در آينده به دست آورند.

ماده 46

1-       هيچ نكت هاي در اين اعلاميه را نمي توان به عنوان مجوز حقي براي يك کشور، مردم، گروه يا شخص براي مشارکت در فعاليتي، يا انجام اقدامي برخلاف منشور ملل متحد ، يا مجوز يا مشوق اقدامي تعبيرکرد که مخل يا موجب تجزيه جزئی يا کلي تماميت ارضي يا وحدت سياسي کشورهاي مستقل و داراي حاکميت شود.

2-      در اعمال حقوق اعلام شده در اعلاميه حاضر حقوق بشر و آزاد يهاي بنيادي همگان بايد محترم شمرده شود . اعمال حقوق تعيين شده در اين اعلاميه فقط در معرض محدوديت هايي خواهد بود که به وسيله قانون و مطابق با تعهدات حقوق بشر بين الملل تعيين شده است. هر محدوديتي از اين نوع بايد غير تبعيضي بوده و به شدت و منحصرا به منظور تامين شناسايي و احترام لازم براي حقوق و آزاديهاي ديگران و براي تامين الزام آورترين نيازهاي عادلانه جامعه مرد مسالار ضروري باشد.

3-      مفاد عرضه شده در اين اعلاميه بايد مطابق با اصول عدالت، مردم سالاري، احترام به حقوق بشر، برابري، عدم تبعيض، حكومت مطلوب و حسن نيت تعبير شوند"[10].

اوسته گؤروندوگو کیمی ایستر دونیا بیرلشمیش دؤلتلر تشکیلاتی نین و ایسترسه ده جمهوری ایسلامی ایران- فارس حاکیمیتی نین آنا یاساسیندا، آز دا اولسا، میللیتلر اوزره آلینمیش قرارلاری فارس مدنیت راسیستلری و ایستعمار یانلیلاری گؤز آردی ائتمگه چالیشاراق اجتماعیتی آلداتماغا چالیشارلار. سالار سیف الدینی و تیرداد بنکدار ایمضاسی ایله یازیلمیش یازیدا اوخویوروق:

" اما گزاره هایی که توسط فعالان قومی یا حقوق بشری از طریق رسانه ها مطرح می شود نه تنها نسبتی با موازین حقوق بشر ندارد، بلکه بر خلاف آن رویکردی است که قومیت را مانع بروز فردیت می داند. به وارونه ی آن چه مطرح می شود فعالان قومی نه تنها با آن چه که آن را نژادپرستی (ادعایی) می دانند تقابل ندارند بلکه خود نژادپرستانی بالقوه هستند که فعلا امکان و ابزار بروز تمایلاتشان را ندارند ولی آمادگی روانی دست یازی به هر گونه خشونت علیه سایر هم میهنان را دارا هستند. یکی از پیامدهای ناسیونالیسم قومی بازتعریف، باز آموزش و بازتولید قومیت ها و سیاسی کردن فرهنگهای محلی و خرده فرهنگها است. آن ها با تبدیل هویت های فروملی به ملیت ها در نهایت قصد خروج از حاکمیت ملی و تشکیل دولت ملی جدید را خواهند کرد و بدتر از همه در پی تصفیه اجتماع جدید از عناصر بیگانه برخواهند آمد و یا بر سر کسب قدرت و رقابت های درونی هزاران تن را قربانی خواهند کرد"[11].

اوسته گؤروندوگو کیمی هر هانکی بیر ممالیکی محروسه ده قانون یئرینه دره بگلیک حؤکوم سورر و او ممالیکی محروسه-ده یازیلمیش قانونلار دا گؤز آردی ائدیله رسه، ایستعمار یانچیلاری و فاشیست قووه لر مسئولیته جلب اولمادان یالنیز او ممالیکی محروسه نین یازیلمیش قانونو دئییل[12]، دونیا بیرلشمیش دؤلتلر تشکیلاتیندا دؤلتلر آراسی میللی آزلیقلارا قارشین هر دؤلت اؤز بوینونا گؤتوردوگو مسئولیتی ده سیلیب سوپورمگه و یوخ سایماغا چالیشارلار. اوسته مؤللیفلرین "باز تعریف...، باز آموزش... و باز تولید... فرهنگهای محلی، فرو ملی" عیبارتلری هیتلر و آلمان نازیستلری نین یهودلره قارشی آپاردیغی سیاستی خاطیرلادار. کیملیک (هویت) مسئله سی اسکیک یوخسا آرتیق دئییل، اولدوغو کیمی قبول ائدیلمه لیدیر[13]. گؤروندوگو کیمی پان ایرانیست قووه لر ایران ممالیکی محروسه سینده کی فارس اولمایان توپلوملاری دا فارس گؤسترمگه چالیشدیقلاری اوچون اونلارین حقیقی میللی کیملیکلرینی اسکیک کیملیک (فرو ملی) دئیه میللی تئرورا معروض قویارلار. بو دا فارس ایستعمارچیلیق و راسیستلیگی نین قاباریق گؤرونتوسو ساییلار. سالار سیف الدینی و تیرداد بنکدار گئنه ده یازیرلار:

"... در کشور هیچ شهروندی دگرِ سایرین نیست. در جهان مدرن و دموکراتیک ضمن احترام به همه گوناگونی ها، قومیت به حوزه خصوصی افراد مربوط می شود و امری شخصی است. نحوه اطلاع رسانی و برنامه سازی رسانه های فارسی به ویژه در حوزه تصویر در هفته اخیر بسیاری از روشنفکران و دلسوزان کشور را نگران ادامه این روند نموده است. همکاری با کسانی که مسئولیت کافی در گفتار خود نسبت به ایران احساس نمی کنند و تا کنون حسن نیت خود نسبت به تمامیت ارضی را به اثبات نرسانده اند نگران کننده و اضطراب آفرین است"[14].

اوسته گؤروندوگو کیمی ایستعمارچیلار طرفیندن رضاخانا دیکته اولموش "متحد السان، متحد الشکل" مقوله سی فارس مدنیت راسیستلری و ایستعمار یانچیلاری نین یازیلاریندا قابارمیش گؤرونر. فارس ایستعمارچیلاری و  مدنیت راسیستلرینه گؤره سایی میلیونلاری کئچمیش تورک، عرب، کورد، لور، بلوچ و باشقا میللیتلره منسوب اولانلار بیر توپلوم اولاراق اؤزلرینی کئچمیشده کی کیمی فارس ایستعماری نین خیدمتینده اسیر توتدورمالی و یالنیز شخص  و بیر فرد  اولاراق تورکم، عربم، کوردم، بلوچام، و ... دئیه، فارسلیق باتلاغیندا یوخا چیخمالیدیرلار. مسئله بونون ترسینه اولارسا، ایستعمار گوجلری و فارس مدنیت راسیستلرینه یوخو حرام اولاجاق گؤرونر.

قایناقلار: