اسماعیل نوری علا نین "مفهومی جعلی به نام فدرالیسم زبانی" آدلی یازیسینا باخیش

دؤلت و دؤلتچیلیک مسئله سی هر هانکی بیر ممکلت یوخسا ممالیکی محروسه نین یؤنتیلمک و ایداره اولونماق مسئله سیدیر. بو باخیمدان فارس حاکیمیتچیلیگی آلتیندا اینیلدگن فارس اولمایان توپلوملارین اوخوموش کسیمی نین اؤز میللی کیملیک و منلیکلرینی درک ائتمه سی فارسلیقدا اریمیش و مجذوب اولموش اسماعیل نوری علالاری دوشونجه باخیمیندان راحاتسیز ائتمیش مقامدا یئر آلار. اسماعیل نوری علا مختلیف دیل و مدنیتلر مسئله سی نین هر هانکی بیر فئدرال سیستیمده بیله مطرح اولماسینی اؤزونه سیغدیرابیلمدیگینه باخمایاراق دئموکرات اولدوغونو دا ایددعا ائدر. اسماعیل نوری علا فارسلیغی اساس گؤتوردوگو اوچون دوشونمه باخیمیندان راحاتسیز اولماسینی باشا دوشمک چوخ دا چتین دئییل.

هر بیر دؤلت، سیاسی بیر قوروم (مؤسسیسه) اولاراق هر هانکی بیرمیللتین دیل و مدنیتینی اساس گؤتوره رک ایداره اولونار. هر بیر دؤلت حکومت ائده جک توپلوما اویقون قانون وئریجی، ایداره ائدیجی و قهریه  قوروم و اورگانلارینی (موسسیسه لرینی) یارادار. دئمک، دیل و مدنیته اساسلانمیش دؤلتچیلیک قورولوشونو سیندیرمادان و داغیتمادان هر هانکی بیر اساسی و سیاسی سیستیم دگیشیکلیگی هر هانکی بیر ایستعمار وورموش مملکتده یاراتماق ایمکانسیز ساییلار. بئله بیر ایستعمارچی سیستیم قورولوشوندان یولا چیخاراق جمهوری ایسلامی ایران حاکیمیتی نین آنایاساسیندا یازیلمیش 15 اینجی و 19 اونجو بندلری نین ایجراسی بیله ایمکانسیز گؤرونر. بو آرادا کئچمیشده دوشونجه باخیمیندان فارس راسیستلیک محفلی باشچیسی پرویز ورجاونده شاگیردلیک ائتمیش[1] اسماعیل نوری علانین گؤروشلرینی گؤتور قوی ائتمگه چالیشاق[2]، اوخویوروق:

"کار استقرار يک حاکميت فدرال در ايران نمی تواند با دستکاری در تقسيمات کشوری آغاز شود و وارد کردن بحث های مربوط به اين موضوع ـ آن هم بر اساس زبان و در خارج کشور ـ فقط به درد کارشکنی در امر اتحاد نيروهای ضد حکومت اسلاميست ها می خورد"[3].

اسماعیل نوری علانین گؤروشونه اساسن محمود افشار یزدی نین سفاریشی اساسینداکی ائتنیک جغرافی بؤلگه لرین تاریخی آدلاری نین بیر داها گئری آلینماسی و هر بیر خالقین اؤز مقدراتینی اؤزو تعیین ائتمه سی ایمکانسیز ساییلار[4]. اوسته لیک بو مسئله اؤزلرینی لائیک قلمه آلان فارس مدنیت راسیستلری اوچون یول وئریلمز ساییلار. گئنه ده اوخویوروق:

"... اگر قصد داريم که آرزوهای ديرينهء ملت ما در مورد ايجاد يک حکومت غيرمتمرکز برای جلوگيری از باز توليد استبداد و تأمين حقوق برابر همهء گروه های قومی، زبانی، دينی، و عقيدتی ايران تحقق يابد حتماً بايد از ورود به اينگونه بحث ها خودداری کنيم"[5].

اسماعیل نوری علانین گؤروشوندن آنلاشیلدیغینا گؤره "برابرلیک" دئیه هر هانکی بیر فارس اولمایان میللی توپلوملارا مستقیل دیل و مدنیت آزادلیغی حاققی تانینماسی یول وئریلمز ساییلار. بئله لیکله فارس دیل و مدنیتی حاکیمیتچیلیگی کئچمیشده کی و بوگونکو کیمی فارس اولمایان دیل و مدنیتلری یوخ ائتمگه و هامینی فارسلاشدیراراق حقوق برابرلیگینی تأمین ائده بیلر دئیه دوشونولر (دیل و مدنیت سوی قیریمینا تابع توتماق و عئینیلشدیرمک). گئنه ده اوخویوروق:

"به نظر من، اختلاط دو موضوع «زبان های مادری» و «روند برقراری يک حکومت سکولار، دموکرات و فدرال در ايران»، علاوه بر تأثير آموزش عقايد استالين در مورد «مسئلهء ملی»، ناشی از نحوهء اجرای غلط پروژهء تبديل «ممالک محروسهء ايران» (نام کشورمان در قانون اساسی مشروطه) به يک «کشور ـ دولت ـ ملت ِ مدرن» است. در واقع، پس از مطرح شدن اين نظر که هر ملتی بايد دارای «زبان مشترکی» باشد (که اغلب در ادبيات سياسی فارسی از آن بعنوان «زبان رسمی» ياد می کنند اما ترجمهء واژهء «آفيشال» در زبان فرنگی واژهء «اداری» است و نه رسمی)، شکی در اين نيست که، از هشتاد سال پيش تا کنون، حکومت مرکزی سياست خود را بر مبنای جلوگيری از آموزش و کاربرد زبان های غيرفارسی پايه ريزی کرده است"[6].

اوسته گؤروندوگو کیمی "ممالیک محروسه (قورونموش مملکتلر)" آنلاییشی بیر ایمپراتورلوق آنلاییشی ساییلار. بو آنلاییشا اساسن باشقا دیل و مدنیتلری "غیر رسمی و غیر اداری" و فارس دیلی و مدنیتینی اورتاق دئیه باشقا ائتنوسلارا تحمیل ائده رک "مودئرن دؤلت و  دؤلت میللتی" دوزتمک آنلاییشی هر هانکی بیر ایمپراتورلوغو سنتی اداره اولماق دوروموندان چیخاراراق اونو  "یئنیدن قورماق (باز تولید)" خولیاسینا قاپیلماق ساییلار. دئمک ایستعمارچی گوجلرین دوشونجه سینه اساسن هر هانکی بیر ممالیکی محروسه-دن مودئرن بیر دؤلت قورماق وار اولان سنتی مملکتلری یوخ سایاراق اونلارین انسانلارینی دیل و مدنیت سوی قیریمینا تابع توتماق ساییلارمیش!! گئنه ده اوخویوروق:

"... پس مسئله ای مشخص و حاد، به صورت جبهه گيری زبان های ديگر مردمان ايران در برابر زبان فارسی، وجود واقعی دارد و، به همين دليل، از نظر من، نبايد گذاشت که در ايران آينده اين اجحاف زبانی ادامه پيدا کند و مجلس مؤسسان آينده بايد حق مردمان غيرفارسی زبان را برای آموزش و انتشار به زبان های مادری شان بشناسد و قانونی کند، در عين حالی که آموزش و بکار بردن زبان فارسی، بعنوان زبان مشترک ملت ايران، را نيز در قانون اساسی ملحوظ بدارد"[7].

اوسته گؤروندوگو کیمی دینی سیاستدن آییرماق شرطی ایله اسماعیل نوری علانین دیل و مدنیت آنلاییشی جمهوری ایسلامی ایران حاکیمیتی نین فارس حاکیمیتچیلیک مفکوره سینه اساسلانار. بئله لیکله فارس دیل و مدنیتی نی فارس اولمایان توپلوملارا تحمیل ائتمکله اونلاری "فارس دؤلت میللتی" یوخسا پاکئتلی "ایران دؤلت میللتی" آدلاندیرماق هر هانکی فارس اولمایان دیل و مدنیت صاحابلارینا دیل و مدنیت آزادلیغی گتیرمه یه جک مقام ساییلار. گئنه ده اوخویوروق:

"... نشان دادن واکنش های عاطفی و غيرعملی نسبت به روش و سياست تحميل گر ايجاد وحدت زبان در گذشته، نمی تواند و نبايد سرچشمهء نتايج زيانبار ديگری شود که قادرند موجوديت کشور ما را، در پی سقوط حکومت اسلامی، به مخاطره بياندازد.  بنظر من، اين وظيفه بيشتر بر عهدهء روشنفکران و سياستورزانی که زبان مادری شان غير فارسی است و در عين حال خواستار حفظ يکپارچگی کشور و تماميت ارضی آن هستند محول شده که نکوشند گرهی را که با سرانگشتان باز می شود با دندان باز کنند"[8].

اوسته گؤروندوگو کیمی مدنیت راسیستلری اؤزلری حاکیم دیل و مدنیته باغلی و منسوب اولمادیقلارینا باخمایاراق اؤزلرینی مدنیت راسیستلیگی و فارس مدنیتی ایله ایضاح ائتدیکلری اوچون باشقا فارس اولمایان انسانلارا دا اؤز مدنیت راسیستلیکلرینی یوکلمگه چالیشارلار. بو گؤروشلرین بنزرینی تقی ارانی ده 1924 اینجی ایل رضا میرپنج قاجار ممالیکی محروسه سی حاکیمیتی نی فارسلیغا تحویل آلماغا ایلری آدیم آتارکن ایفاده ائدرمیش. تقی ارانیدن اوخویوروق:

" ... پس در اين مساله بايد افراد خير‌انديش ايراني فداكاري نموده و براي از بين بردن زبان تركي و رايج كردن زبان فارسي در آذربايجان بكوشند. مخصوصا وزارت معارف بايد عده زيادي معلم فارسي زبان بدان نواحي فرستاده، كتب و رساله‌ها و روزنامجات مجاني و ارزان در آن‌جا انتشار دهد و خود جوانان آذربايجاني بايد جانفشاني كرده، متعهد شوند تـا  مي‌توانند زبان تركي تكلم نكرده، به وسيله تبليغات عاقبت وخيم آن را در مغز هر ايراني جاي‌گير كنند. به عقيده من اگر اجباري كردن تحصيلات در ساير نقاط ايـران براي وزارت معارف ممكن نباشد در آذربايجان به هر وسيله‌اي كه باشد بايد اجرا شود، زيرا اين امر نه فقط براي توسعه معارف ايـران بلكه از نقطه نظر سياسي هم يكي از واجب‌ترين اقدامات است"[9].  اسماعیل نوری علا گئنه یازمیش:

".. . در روند «دولت ـ ملت سازی» مشخصهء بارز سياست های کشورداری ايجاد و حفظ يک حکومت کاملاً متمرکز بوده که در آن زبان فارسی زبان اداری کشور محسوب می شود لزوماً و منطقاً نمی تواند بدان معنی باشد که ما می توانيم همهء عوارض داشتن حکومت های متمرکز و سرکوبگر را در «زبان اداری» آنها خلاصه کنيم. چرا که هر «حکومت متمرکز» ماشينی سرکوبگر است که کارکرد اش ربطی به ريشه های قومی و زبانی «راننده» اش ندارد و، لذا، اين اشتباه فاحشی است که بکوشيم «قدرت متمرکز سرکوبگر» را تنها با زبان اداری اش تعريف کنيم"[10].

اوسته گؤروندوگو کیمی اسماعیل نوری علا حاکیمیتلرین دیل و مدنیت سیستیمی اساسیندا ایداره اولوندوقلارینی و حاکیمیتچیلیگین دوغرو  و دوزگون اعمال اولماسی اوچون حاکیم دیل و مدنیتین محکوم توپلوملارا تحمیل اولماسینی درک ائتمک ایستمدیگی، یوخسا گیزلین توتدوغو دوشونجه نین باشقالاری طرفیندن تشخیص وئریلمگه جگی قناعتینی سرگیلمیش مقامدا یئر آلارلار. دئمک، دیکتاتور حاکیملر ده، دیکتاتور و توتالیتئر اولدوقلارینا باخمایاراق هر هانکی بیر دیل و مدنیتی حاکیم ائتدیکلری اوچون او دیل و مدنیتین چیچکلنمه سینه نؤکرچیلیک ائدرلر. اسماعیل نوری علا اوسته گؤروندوگو کیمی سیستیم مسئله سینی درک ائتمگه رک آشاغیدا گؤره جگیمیز دک مغلطه ائتمگه چالیشار، اوخویوروق:

"- می گويند: مردمان ايران را بايد صرفاً به «گروه های زبانی» تقسيم کرد. - می گويند: گروه «فارس» ها بصورتی يکپارچه در برابر گروه های زبانی ِ ترک و کرد و عرب و لر و ترکمن (و گاه حتی گيلک و مازندرانی)، - می گويند: «از آنجا که "فارسی" زبان اداری حکومت مستبد و متمرکز و سرکوبگر است لازم می آيد که همهء فارس زبان ها را در سرکوبگری حکومت شريک بدانيم». اين گويندگان، بی هيچ منطقی، تا آنجا پيش می روند که حتی آن عده افراد متعلق به گروه های زبانی ديگر را هم که با اين حکومت متمرکز همکاری می کنند و يا به ادامهء حکومت متمرکز اعتقاد دارند، «فارس» محسوب می دارند! - و معتقدند که همهء گروه های زبانی تحت ستم بايد خود را از «يوغ ظلم گروه فارس» رها کنند (و در هيچ کجا هم حاضر نيستند که حداقل بجای «فارس» (که يک مفهوم قوميتی است) از ترکيب «فارس زبان ها» استفاده نمايند)."[11].

اوسته ایشاره ائتدیگیمیز دک اسماعیل نوری علالار حاکیمیت سیستیمی نین نه اولدوغونو درک ائتمیش دئییللر.  دئمک، فارس دیلی، فارس اولمایان میللی توپلوملار اوچون یالنیز "مستبد اداره دیلی" دئییل، ایستعمار دیلی ساییلار. فارس حاکیمیتی، فارس اولمایان میللی توپلوملارین توپراقلاریندا فارس دیلی واسیطه سی ایله فارس ایداره-چیلیگی دئیه فارس ایستعمارچیلیغینا اساس یارادار. بئله لیکله فارس حاکیمیتی بو توپلوملارین یئر آلتی، یئر اوستو قایناقلارینی، ذهنی و فیزیکی گوجلرینی فارسلیغین خدمتینه آلار. سونوج و نتیجه اعتیباری ایله فارس اولمایان ائتنوسلارین وارلیقلارینی بوتون بویوتلاری ایله امه رک فارسلیغی بؤیودرکن او توپلوملاری بیر میللی وارلیق اولاراق یوخ ائدر. اسماعیل نوری علادان اوخویوروق:

" معنای وجود يک «حکومت متمرکز سرکوبگر» در يک «سرزمين پهناور» آن است که زمام اختيار همهء امور مربوط به نواحی و مناطق آن سرزمين بوسيلهء «مرکز» اداره می شود و مردمان نواحی و مناطق مختلف ـ که اگرچه هر يک به زبان محلی خود تکلم می کنند اما گروه های زبانی ديگری را نيز در خود جای داده اند ـ حقی در ادارهء امور منطقه شان ندارند؛ مديران شان را «مرکز» از ميان افراد غير محلی انتخاب می کند، آنها همگی و به يکسان آماج تصميمات سراسری و بخشنامه ای مرکز اند در حاليکه که شرايط اقليمی و اقتصادی و اجتماعی و فرهنگی گوناگونی دارند، و همهء اين تصميمات بر آنها «تحميل» می شود"[12].

اوسته گؤروندوگو اسماعیل نوری علا "مرکز" و "حاشیه (نواحی و مناطق مختلف)" دئدیکده ائله بیل بو ایران آدلانان توپراقلاردا بیر فئدرال سیستیم وار ایمیش!! آنجاق بو فئدرال دؤلتین مرکز حاکیمیتی، باشقا فئدرال بؤلگه حاکیمیتلری نی اؤز لطفوندن محروم ائتمیش ایمیش!! بئله لیکله فئدرال سیستیم مکانیزماسی لازیملی قدر ایشلمدیگی اوچون بوتون گوجلر مرکزده بیریکمیش (حکومت متمرکز) ایفاده سی قلمه آلینمیش. دئمک، مسئله یانلیز فارس اولمایان بؤلگه لرین ایالت و ولایت باشچیلاری نین فارس حاکیمیتی طرفیندن انتصاب اولماسی دئییل، مسئله فارسلیق (فارس دیل و مدنیتی) اساسیندا قورولموش حاکیمیت سیستیمی ساییلار. فارس حاکیمیتچیلیگی نی جغرافی، اقتصادی، اجتماعی و مدنی شراییطلر ایله توجیه ائتمک وار اولان چتینلیکلری و مسئله لری حل ائتمک دئییل، یالنیز مسئله نین ماهیتینی سیلمک و اونلاری آرخا پیلانا قایدیرماق و دیققتدن یاییندیرماق ساییلار. اسماعیل نوری علادان گئنه ده اوخویوروق:

"در مقابل، مبارزه با چنين حکومت های متمرکز سرکوبگری در مرحلهء نخست نمی تواند جز از طريق سلب برخی از «اختيارات غير سراسری» از «مرکز» و اعطای آن به نواحی و مناطق خودگردان صورت پذيرد. در اين مبارزه توسل جستن به اختلافات زبانی نمی تواند جزئی از حل مسئله باشد؛ چرا که اگر به ترکيب افرادی که حکومت مرکزی را ـ چه در دوران پهلوی و چه در حکومت اسلاميست های فعلی ـ تشکيل داده و اداره کرده اند و می کنند توجه کنيم اتفاقاً می بينيم که بخش عمده ای از اين افراد از جمله ترک زبان بوده اند، هرچند که از نقاط مختلف کشور می آمده اند. يعنی، از نظر زبانی و قوميتی، حکومت مرکزی بوسيلهء افرادی با زبان ها و پيشزمينه های قوميتی گوناگونی اداره می شده است و اينکه زبان اداری کشور «فارسی» است نمی تواند موجب آن شود که همهء گردانندگان حکومت متمرکز سرکوبگر هم «فارس» به حساب آيند"[13].

اوسته گؤروندوگو کیمی حاکیمیت سیستیمی نین نه اولدوغونو اسماعیل نوری علا باشا دوشمدیگی، یوخسا اؤزونو فارس مدنیت سیستیمی نین آیریلماز بیر پارچاسی دئیه قلمه آلدیغی اوچون فارس حاکیمیتچیلیگی و ایستعمارچیلیغی طرفیندن فارس دیل و مدنیتی اساس گؤتوروله رک قورولموش بوغوملاری (سدلری) و مانعه لری ده گؤرمک قابیلیتینده دئییل. دئمک، فارس حاکیمیتچیلیک سیستیمی نی بؤیوک بیر ماشین دوزتمک ائوی دئیه قلمه آلارساق، بو ماشین دوزتمک ائوی مختلیف مودئللرده ماشین ائشیگه وئررسه بیله، گئنه ده اؤز سایاق و اوصولوبونو (اوخو: فارسلیغی) بوتون مودئللرده اویقولاماقدان گئری چکینمز و دالی اوتورماز. دئمک، بو ماشین ائوینده چالیشان ایستر فنی مهندیسلر، فنی ایشچیلر و ایسترسه ده عادی انسانلار، بورا اعمال اولموش سیستیمین قایدا قانونلارینا تمکین ائده رک بیر اجیر کیمی سیستیم داییره سینده چالیشیب امک پولو آلدیقلاری اوچون هر هانکی بیر سیستیم دگیشیکلیگینه یول آچابیلمزلر. اوندان یانا دا بوگون فارس حاکیمیتینده وظیفه آلمیشلار فارسلیق سیستیمینه توخونابیلمدیکلری بیر یانا قالسین، فارسلیغا خوشخدمت اولدوقلارینی دا بلگلمگه (سندلشدیرمگه) چالیشارلار. گئنه ده اوخویوروق:

"متأسفانه، بخصوص در نزد برخی از کوشندگان و روشنفکران ترک زبان آذری ما، کار اين مغلطه بدانجا کشيده است که «عنصر زبان» کاملاً جای «نهاد سياسی» را اشغال کرده و «حکومت متمرکز» با «حکومت فارس ها» يکی گرفته شده و، در راستای توجيه کارکردی اين تصور مجعول، همهء فارس زبان ها در يک مجموعهء جمعيتی به نام «مليت فارس» گردآوری شده اند؛ بدين معنی که هر که زبان اول يا «مادری» اش فارسی باشد جزو يک مليت واحد به نام «فارس» است؛ و فرقی هم نمی کند که در سواحل خليج فارس زندگی کند يا در سواحل دريای خزر، در استان فارس باشد يا در استان خراسان!"[14].

یازی نین گیریشینده ایشاره اولوندوغو کیمی حاکیم دیل و مدنیتلری حکومت و حاکیمیتچیلیکدن آییرماق ایمکانسیز اولدوغو اوچون "دیل" فاکتینی دا حاکیمیتچیلیکده گؤز آردی ائتمک اولماز. دئمک، فارس دیلی و مدنیتینی اساس گؤتورموش و فارسلیغی اؤزو اوچون هدف سئچمیش حکومت ده، فارسلارین حکومتی ساییلار. بئله لیکله دیل و مدنیت بیلینجیندن یوخسول، آنجاق باشقا ائتنیکلره منسوب اولموش کیمسه لر ده اؤزلرینی فارسلیق ایله ایضاح ائتدیکده "فارس" و داها آشیری و رادیکال داوراندیقلاری دورومدا "فارس مدنیت راسیستی" ساییلارلار. دیل و مدنیت مسئله سینده بیرینجی دیل، انسانین آنادیلی و منسوب اولدوغو توپلومون دیلی قلمه آلینمالیدیر. اؤز قابیغیندان چیخمیش و باشقا قابیقدا اؤزگه دیل و مدنیت ایله بسلنمیش شخصلر ده ملس اولموش و منسوب اولدوغو توپلوما اؤزگه لشمیش عنصورلار ساییلار. انسان بیلینجلی و شعورلو موجود اولدوغو اوچون اؤز کئچمیشینی درک ائتدیکده بیر داها اصلینه دؤنه بیلر، اؤزونو درک ائتمدیکده ایسه باشقا موجودلار دک حاکیم اولدوغو توپلومون مدنیتینده یووارلانیب ایلری گئده رک اؤزونو ایضاح ائتدیگی دیل و مدنیتین بیر پارچاسی حئساب ائدر و بئله لیکله کئچمیش منسوبیتیندن اوزاقلانار. گئنه ده اوخویوروق:

"از نظر زبان سياسی و حقوقی بين المللی، هر «کشور» دارای فقط يک «ملت» است، مشتمل بر کليهء مردمانی که در داخل مرزهای آن بدنيا آمده و يا تابعيت آن را پذيرفته اند. اما بديهی است که، در تمام دنيا، ملت ها از گروه های مختلف نژادی، قوميتی، زبانی و مذهبی و عقيدتی گوناگون ترکيب می شوند و برخی از اين گروه ها گاه بطور تاريخی و بصورت اکثريتی در مناطق خاص و ثابتی از کشور زندگی کرده و می کنند. بر اين اساس می توان گفت که ملت می تواند از مجموعهء واحدهائی «قوميتی ـ جغرافيائی» ساخته شده باشد. در کشور خود ما بلوچ ها و کردها و آذری ها و لرها و ترکمن ها و اعراب شمال خليج فارس و فارس های ساکن در استان فارس را می توان دارای خصلتی «قوميتی ـ جغرافيائی» دانست. يعنی اکثريت ساکنان يک مناطق جغرافيائی دارای اشتراکات قوميتی (همخونی، همزبانی، همفرهنگی و گاه هم مذهبی) هستند. اما، بطوری که مشاهده می شود، عامل «زبان» در اين اشتراکات تنها يک شاخصه برای تعيين يک گروه «قوميتی ـ جغرافيائی» است و نه بيش"[15].

اسماعیل نوری علا حاکیم نیظام و انتیظامین فارسلیق الینده اولماسینی قبول ائتمدیگینه باخمایاراق فارس دیلینی "سیاسی دیل (زبان سیاسی)" دئیه قلمه آلماقلا فارسلیق حکومتی نین وار اولدوغونو و سیاستین فارس محورلی و دیلی اوزرینده یئریدیلدیگینی قبول ائتمیش اولار. بو دئدیکلریمیزه باخمایاراق مؤللیف باشقا یاندان فارسچانین فارسلار اوچون قومیت و جغرافیا فاکتی دئیه "سیاسی دیل" مسئله سینی قلمدن سالماقلا آچماز اولار.

مملکتلرین بیر میللتدن یوخسا بیر نئچه میللتدن اولوشماسی سؤز قونوسو اولدوقدا بو مسئله کاغیذ اوزرینده تئوریزه ائدیلمیش دئییل، گوج اعمال ائتمک، ائتنیک توپلوملارین اؤزلرینی گئج یوخسا تئز درک ائدیب، ائتمدیکلری مسئله ساییلار.

دؤلت میللتی: Ronald Lötzsch ین فیکرینجه هر هانکی بیر دؤلت تورپاقلاریندا یاشایان وطنداشلار (شهروندلر) اؤز میللی کیملیکلریندن، آنا دیللریندن آسیلی اولمایاراق اؤز گله جکلرینی بلیرله مک، اؤزلرینی قئید و بنددن آزاد ائتمک ایسته دیکلری اوچون بیر دؤلت میللتی "Staatsnation " فورمونو قبول ائتمیش اولارلار[16]. آمریکا بیرلشمیش دؤلتلرینده کی سیاسی توپلوم بیر "دؤلت میللتی" ساییلار. بو "دؤلت میللتی" چوخ منشألی مدنیتلردن اولان انسانلاری اؤزونده باریندیرماسینا باخمایاراق بو انسانلار اؤزلرینی کئچمیش مدنیت باغلارینا دایالی دئییل، بیرینجی آدیم و مرحله-ده آمریکایا باغلی سایارلار. دئمک، آمریکا بیرلشمیش دؤلتلری بیر "میللت دؤلتی" دئییل، "دؤلت میللتی" ساییلار.

مدنیت میللتی: آلمان توپلومو بیر "مدنیت میللتی" ساییلار. آلمان بگلیکلری بیرلشمدن اؤنجه ده اورتاق دیل و مدنیت اساسیندا آلمان میللتی یاشاییردی. آلمان "میللت دؤلتی" یاراندیقدان سونرا دا بو مسئله اؤز اتکی و تأثیرینی قوروماقدادیر. دئمک، آلمان بؤلگه لری بیربیرلرینه قارشین جغرافی باخیمیندان فرقلی اولدوقلارینا باخمایاراق اورتاق "دیل و مدنیت" آلمان توپلوملارینی بیرلشدیرر و اونلاری قونشولاری ایله فرقلندیرر. آذربایجان تورکلری ده بوگون بؤلوندوکلرینه باخمایاراق اورتاق "دیل و مدنیته" صاحیب اولدوقلاری اوچون "مدنیت میللتی" ساییلارلار. بو دوروم و وضعیت ایران و افغانیستانداکی فارسلار، بؤلونموش تورکمنلر، بؤلونموش کوردلر، بؤلونموش بلوچلار، بؤلونموش ایرانداکی و عیراقداکی عربلر اوچون ده کئچرلی ساییلار.

ایران آدی ظاهیرده "دؤلت میللتی" کیمی گؤرونمه سینه باخمایاراق "ایرانلی" دئییمی ایکی آنلاییشا یول آچار:

الف- انئتیک ایران دیل قوروپونا باغلی اولان توپلوملار (بو تعریفه اساسن آذربایجان تورکلری، تورکمنلر و عربلر ایران دیل قوروپوندا یئر آلمادیقلاری اوچون ایرانلی ساییلمازلار. اوندان دا فارس مدنیت راسیستلری و ایستعمارچیلاری تورک و عرب دیل و مدنتلرینی فارسلیق اوچون اؤزگه و بیگانه دئیه قلمه آلار و بو دیللر ایله ساواش و موباریزه آپارمانی اؤزلری اوچون مقدس هدف حئساب ائدرلر.[17])

ب- ایران (فارس) دؤلتینه تابع توتولان ائتنیکلر (دئمک، ایران دؤلتی ایرانین چوخ خالقلی بیر دؤلت اولماسی ایله تانیملانار و تعریف اولونار).

اسماعیل نوری علا "ایران-فارس" آنلاییشی نی فارس عوامفریبلری[18] و  فارس مدنیت راسیستلری[19] نین ترسینه اولاراق محمود افشار یزدی نین گؤروشونه اویقون بیر بیچیمده ایفاده ائدر[20]، اوخویوروق:

" معنای بديهی و منطقی و طبيعی و علمی اين سخن آن است که اگر بخواهيم «ملت ايران» را ـ بنا بر نظر کوشندگان سياستورز قوميت های ايرانی ـ در اضعافی موسوم به «مليت های ايران» گروه بندی کنيم، آنگاه اگرچه می توانيم از مليت های کرد و ترک و لر و ترکمن و عرب نام ببريم اما چيزی به نام «مليت فارس» وجود نخواهد داشت و در اين مورد نيز صرفاً می توانيم از وجود «مليت های فارس زبان ايران» ياد کنيم"[21].

اوسته گؤروندوگو کیمی اسماعیل نوری علا دا محمود افشار یزدی کیمی "فارس میللیتی" یوخدور دئیه فارس میللتینی تانیملاماز و تعریف ائتمزکن جومله سونا چاتمادان  "ایرانین فارس دیللی میللیتلری" مسئله سینی اورتایا آتار. بو یاناشما اولدوقجا آنلاشیلماز بیر یاناشما ساییلار. بو یاناشما بیر یاندان فارس ایستعمارچیلاری و مدنیت راسیستلری نین "ایران فرهنگی و ایران زمین" آنلاییشینا انسانی دورترکن باشقا یاندان کئچمیش دوقسان ایلده فارس حاکیمیتی طرفیندن فارس ایستعمارچیلیغینا معروض قالمیش مازندران، گیلان، چهار محال بختیاری و باشقا بؤلگه لرده فارسلاشمیش توپلوملار اوزره ده انسان دوشونجه سینی یؤنتمیش اولار.  اسماعیل نوری علا آنلاشیلماز گؤروشونو اورتایا قویدوقدان سونرا "فارس میللتی و فارس میللیتی" قوندارما آددیر دیئه بعضی گؤروشلری سیرالاماغا چالیشار، اوخویوروق:

"... از نظر من، می توان گفت که عبارت «مليت فارس» يک عبارت جعلی و اختراعی است که فقط بخاطر مقاصد معينی جعل شده که من در اينجا برخی از آنهائی را که می شناسم ذکر می کنم: - معتقدان به وجود «مليت فارس»، پس از طرح عقيدهء خود چنين ادامه می دهند که مسئلهء وجود حکومت متمرکز و مستبد يک «مسئلهء زبانی» است: مليت فارس بر ساير مليت های ايران ظلم روا داشته و آنها را از حقوق خود محروم ساخته است. - می گويند: پس اگر بخواهيم تقسيمات کشوری را در راستای تمرکز زدائی (که نام ديگر و فرعی فدراليسم است) «منطقی» کنيم بايد هيچ معياری جز معيار زبانی را در نظر نگيريم و، در نتيجه، کشور را به شش ـ هفت منطقهء زبانی تقسيم کنيم و به هر منطقه اختيارات خودگردانی بدهيم. - می گويند: زبان اصلی و اداری اين شش ـ هفت منطقه زبانی است که منطقه بر حسب آن مشخص شده و يا اکثريت مردم آن به زبان مستقل خود تکلم می کنند؛ و اين مناطق مجبور نيستند از يک زبان واحد اداری پيروی کرده و آموزش آن را در منطقهء خود اجباری کنند.... همين مختصر نشان می دهد که اعتقاد به تقسيمات کشوری بر اساس مناطق زبانی، و اعطای خود گردانی به آنها (که از آن با عبارت «فدراليسم زبانی» ياد می کنند)، در اصل چيزی جز خواستاری خودمختاری و، در صورت امکان، استقلال کامل اين مناطق نيست، حتی اگر، بنا بر مصلحت، اين کار در «چهارچوب ايران» انجام پذيرد. بعبارت ديگر، آنها می خواهند که وضعيت بصورت دری گشوده برای «کشور ـ ملت» شدن بعدی اين مناطق باقی بماند. و اين يعنی تضاد با اصل حفظ تماميت ارضی کشور که اکثريت ايران (با هر ريشهء قوميتی ـ مليتی) خواستار آنند. .. . طرح ايدهء «فدراليسم زبانی» را سمی مهلک می دانم که يک گروه کوچک از روشنفکران و سياستورزان قوميت های مختلف ايران به کام مردمان خودشان می ريزيند و، به سودای ايجاد کشورهائی مستقل که خود مديريت آن را بر عهده خواهند داشت، موطن خويش را به آتش می کشند"[22].

اوسته اسماعیل نوری علا دوشونجه باخیمیندان فارس ایستعمار عامیلی اولدوغونو گیزلتمگه چالیشدیغینا باخمایاراق اونون گؤروشلری فارس ایستعمارچیلیغینی "مسئله ملیت و وحدت ملی ایران" دئیه تئوریزه ائتمیش محمود افشار یزدی نین گؤروشلری ایله اوست اوسته دوشر، محمود افشار یزدیدن اوخویوروق:

“1- ترویج کامل زبان و ادبیات فارسی و تاریخ ایران در تمام مملکت مخصوصا در آذربایجان و کردستان و خوزستان و بلوچستان و نواحی ترکمن نشین... کتب و رسائل ارزان قیمت سهل و ساده بزبان فارسی مخصوص آن نقاط تهیه نمود، بادارهء معارف آنجاها اهمیت زیاد داد و مأمورین وطن پرست جدی فرستاد. مجله آینده بسهم خود این خدمت را نموده و قیمت اشتراک مجله را در آذربایجان ارزانتر از سایر ولایات و حتی ارزانتر از طهران (محل طبع مجله) قرار داده است.

2- کشیدن راههای آهن و مربوط و متصل نمودن کلیه نقاط مملکت بیکدیگر، تا بواسطه خلطه و آمیزش زیاد میان طوایف مختلف ایرانی یگانگی کامل پیدا شود.

3- کوچ دادن بعضی ایلات آذربایجان و خوزستان بنقاط داخلی ایران و آوردن ایلات فارسی زبان از داخله باین ایالات و شهرنشین کردن آنها، با رعایت شرایط اختلاط و گشودن مدارس. ... باید این ایلت را شهرنشین کرد، پس هرجا زمین به آنها بدهند وطن آنان میشود.

4- تقسیمات جدید ایالات و ولایات و از میان بردن اسامی آذربایجان و خراسان و کرمان و عربستان و غیره. در تقسیمات جدید باید دو اصل عمده را ملاحظه کرد: یکی اقتصادی و دیگری سیاسی. ... ملاحظه سیاسی آنکه تکمیل وحدت ملی را در تقسیمات جدید مرعی دارند. باید تقسیمان جدید ... مصالح سیاسی سابق الذکر بعمل آید.

5- تغییر اسامی ترکی و عربی که ترکتازان و غارتگران اجنبی بنواحی، دهات، کوهها و رودهای ایران داده‌اند باسامی فارسی و از میان بردن کلیه این قبیل آثار خارجی.

6- باید السنه خارجی را بطور رسمی برای اتباع ایران در محاکم، مدارس، ادارات دولتی و قشونی منع نمود- ولی باید تمام این اقدامات تدریجی و از روی تدبیر و ملایمت  و متانت باشد و گرنه ممکن است نتیجه معکوس از آن گرفت و موجب انزجار و نفاق گردد.

7- باید بسرعت به آبادی این نقاط کوشید و وسائل زندگانی راحت و آزاد را برای مردم فراهم آورد تا وضع آنها از همسایه‌های فریبنده پست‌تر نباشد.

8- باید در اصول اداره مملکت سیاستی را اتخاذ نموده که نه بواسطه تمرکز زیاد منجر باستبداد و انزجار گردد و نه بواسطه عدم تمرکز زیاد موجب خودسری و هوچیگری ولایت شود. بعقیده نگارنده بهترین سیاست اداری برای ایران سیستم دکنسانتراسیون است که بین سانترالیزاسیون (تمرکز) و دسانترالیزاسیون (عدم تمرکز) یا به اصطلاح معمول دیگر “لامرکزیت” میباشد. ... ما نمیتوانیم در مملکت خود اصول "عدم تمرکز" را هر قدر هم به به ایدآل و آرزوی ما یعنی (آزادی) نزدیکتر است تبلیغ نمائیم.”[23]

اوسته گؤروندوگو کیمی بوگون اسماعیل نوری علا ائتدیگی تشویشلرین ترسینه اولاراق قاجار ممالیکی محروسه سی فارسلیق اختیارینا کئچدیکدن سونرا تشویق دئیه محمود افشار یزدی دوقسان ایل بوندان اؤنجه فارس ایستعمارچیلیق تئوریسینی تئوریزه ائتمیش. محمود افشار یزدی ده هر هانکی بیر فئدرال و خودمختار سیستیم ایله فارس دؤلتچیلیگی نین ایداره اولماسینا مخالفت ائتمیش. محمود افشار یزدی و اسماعیل نوری علا آراسیندا گؤروش باخیمیندان هر هانکی بیر فرق گؤرونمز. محمود افشار یزدی نین سفاریشی اساسیندا آدلاری دگیشیلمیش فارس اولمایان ائتنیک بؤلگه لرین اولدوغو کیمی، فارسلیق انحیصاریندا قالماسینی قوروماق اسماعیل نوری علالارا وئریلمیش بیر وظیفه ساییلار. دئمک فارس مدنیت راسیستی و فارس ایستعمار عامیللی ساییلان اسماعیل نوری علالارین دئموکرات مئابلیغی بوگونکو ایران ممالیکی محروسه سینده فارسلیق توتساغینا توتولموشلارا هر هانکی بیر انسانلیق سوغاتی باغیشلایاجاق دئییل، بو ذات محمود افشار یزدی نین ایستعمارچیلیق تئوریسینی یئنیدن چئینر توپور ائده رک اورک بولاندیرماغا چالیشار.

 

قایناق:

 


 


[1]              پرویز ورجاوند، نامه پرویز ورجاوند به محمد خاتمی، رئیس جمهور وقت جمهوری اسلامی ایران، تاریخ،14.07، سال 1379، اوخوماق اوچون باخینیز، ایران چهر، تاریخ انتشار دوباره ۲۳ - اردیبهشت - ۱۳۹۳: http://iranchehr.com/?p=4315

[2]              اسماعیل نوری علا، ورجاوند براستی ورجاوند شد، گویا نیوز، یکشنبه 20 خرداد 1386: بايد بگويم، ... اين بار اين مرغ از قفس شما پريد تا نامش را، همچون خدمتگذار صميم فرهنگ ايران، بر جان های همهء نسل های اکنون و آينده ايرانزمين، جاودانه کند. .. از اين پس نام پرويز ورجاوند، چون وجدان بيدار هر ايرانی ميهن دوست، خواب را از چشم مخالفان فرهنگ اصيل ايرانی خواهد ربود...: http://news.gooya.eu/politics/archives/2007/06/060281.php

[3]                  اسماعیل نوری علا، مفهومی جعلی به نام فدراليسم زبانی، جمعه, اکتبر 3, 2014 :http://iranglobal.info/node/39192

[4]                  محمود افشار یزدی، آینده، جلد دوم، تهران، چاپ دوم 1351؛ صحیفه 566: ماده  5) تغییر اسامی ترکی و عربی که ترکتازان و غارتگران اجنبی به نواحی، دهات، کوهها، و رودهای ایران داده اند به اسامی فارسی و از میان بردن کلیهء این قبیل آثار خارجی".

[5]                  باخ اورادا، اسماعیل نوری علا.

[6]              باخ اورادا، اسماعیل نوری علا.

[7]              باخ اورادا، اسماعیل نوری علا.

[8]              باخ اورادا، اسماعیل نوری علا.

[9]              تقی ارانی، مجله فرهنگستان، چاپ برلين، شماره 5 سال 1303 (1924)، صفحات 247 ـ‌254؛ آذربايجان: يك مساله حياتي و مماتي ايران، برلن 30 اوت 1924: صحفه پان ایرانیست- آذرپادگان: http://www.azarpadgan.com/?content=DetailsArticle&id=59

[10]             باخ اورادا، اسماعیل نوری علا.

[11]             باخ اورادا، اسماعیل نوری علا.

[12]             باخ اورادا، اسماعیل نوری علا.

[13]             باخ اورادا، اسماعیل نوری علا.

[14]             باخ اورادا، اسماعیل نوری علا.

[15]             باخ اورادا، اسماعیل نوری علا.

[16] بو دئییم و تعریف ایله باغلاشمایاجاق توپلوملار اؤز ایچلرینده کی میللی آزلیقلاری دانار (اینکار ائدر)، یالانلاماغا چالیشار و اونلارین دیل و مدنیتلرینی یوخ ائتمه گه جهد ائدرلر:

http://www2.rz.hu-berlin.de/leibniz-sozietaet/k010920_loetzsch.htm

[17]             محمود افشار یزدی:مجله آینده، چاپ دوم، 1352، ص. 568، بند 5) تغییر اسامی ترکی و عربی که ترکتازان و غارتگران اجنبی بنواهی، دهات، کوهها، روهای ایران داده اند باشامی فارسی و از میان بردن کلیه این قبیل آثار خارجی. 6) باید السنه خارجی را بطور رسمی برای اتباع ایران در محاکم، مدارس، ادارات دولتی و قشونی منع نمود- ولی باید تمام این اقدامات تدریجی و از روی تدبیر و ملایمت  و متانت باشد و گرنه ممکن است نتیجه معکوس از آن گرفت و موجب انزجار و نفاق گردد.”

[18]             داریوش همایون: ملیت فارس اختراع همین سازمانهای قومی‌است، برای اینکه خودشان‌را به‌صورت ملت درآورند. ما ملت فارس نداریم، قوم فارس نداریم، مردم فارس هم خودشانرا نه قوم فارس میدانند نه ملت فارس، از خراسانی هم بپرسید نمیگوید که من ملیت فارس دارم. با این اختراعات زبانی مقدمات تجزیه ایران، هم اکنون از نظر زبانی فراهم شده‌است و به هیچ‌وجه نباید زیر بار تقسیم ایران به مناطق زبانی رفت، جمعیت ایران در طول 3000 سال به هم آمیخته‌اند، همه‌جا همه‌ی ایرانیان پیدا میشوند. قید وبندی نبوده‌است که ایرانی کجا زندگی بکند. و این وضع را همچنان باید نگه‌داشت. ایران یک ملت است و یک کشور”: کاوه آهنگری، نقدی بر گفتگوی آقایان داریوش همایون،حسین آریان(آذری) و شاهو حسینی در رادیو فرانسه :  اخبار روز: www.akhbar-rooz.com ، يکشنبه  ۱۷ ارديبهشت ۱٣٨۵ -  ۷ می ۲۰۰۶ : http://www.akhbar-rooz.com/article.jsp?essayId=2838 

[19]             تبریز – خبرگزاری مهر ، مصاحبه با جلال محمدی، فارسی، زبان تاریخی و ملی همه اقوام ایرانی است/ تلاش برخی جریان ها برای سیاسی کردن موضوعی فرهنگی، ۱۳۹۲/۱۲/۱۸" وی ادامه داد: البته برخی دولت ها  که برای تفرقه افکنی و ایجاد تقابل قومی در ایران تلاش های گسترده ای دارند، سعی دارند از طریق تبلیغات و مقالات شبه علمی و تحریف گرانه، زبان فارسی را به عنوان زبان " قوم فارس" و " زبان فارسی" را به عنوان " زبان فارس"معرفی کنند، در حالی که ما در ایران ، قومی به نام فارس نداریم بلکه فارس نام استانی از استان های ایران است": http://www.mehrnews.com/TextVersionDetail/2252450

[20]             محمود افشار یزدی، مسئله ملیت و وحدت ملی ایران، مجله آینده، چاپ دوم، 1352، ص. 560- 561 (... آذربایجانی، کرد، لر، طهرانی، خوزستانی، گیلانی، خراسانی، اصفهانی، بلوچ و غیره که از حیث زبان و مذهب با یکدیگر اختلاف دارند همه متعلق به ملت ایران میباشند).

[21]             باخ اورادا، اسماعیل نوری علا.

[22]             باخ اورادا، اسماعیل نوری علا.

[23]             محمود افشار یزدی، مسئله ملیت و وحدت ملی ایران، مجله آینده، چاپ دوم، 1352، ص. 566-569.

 

 

 

ایشیق سؤنمز، 06.10.2014