فارسچیلیق سیاستی  و ایران ممالیکی محروسه سینده میللیتلر مسئله سی!

بیلیندیگی کیمی 1925 اینجی ایلدن، رضا میرپنج اینگیلیسلر کؤمگی ایله حاکمیت چئوریلیشینه باش ووردوقدان و ایران ممالیکی محروسه سینی فارس دیل و مدنیتی ایله عینیلشدیرمه چاباسینا قاپیلدیغیندان باشلایاراق ایران ممالیکی محروسه سینده کی میللیتلر مسئله سینی »اقوام ایرانی« دئیه فارس دیل و مدنیتینده اریتمه سیاستی دوغرولتوسوندا ایستر تهران حاکیمیتی، ایسترسه ده فارس موخالیف (اوپوزیسیون) تشکیلاتلار طرفیندن دورمادان حیاتا کئچیریلیر. بونلار موخلتیف کلکلر ایله ایران ممالیکی محروسه سینی تک ائتنیکلی بیر توپلوم (فارس ایجتماعیتی) کیمی گؤسترمه گه چالیشاراق ایران ممالیکی محروسه سینده کی میللتلر مسئله سینی »اقوام مرزنشین و نقاط دور افتاده کشور و ساییره« ایفاده لر ایله دونیا ایجتماعیتینین و فارس اولمایان ایران ممالیکی محروسه سی آیدینلارینین دیققت مرکزیندن یاییندیرماغا چالیشیرلار. بونلار ایجتماعیتین گؤزونه تورپاق سپه مه گه چالیشاراق اونلاری اؤز میللی مسئله لریندن یاییندیرماق اوچون بیر نئچه غرب عالیملرینین آدینی سیرالاماغا چالیشاراق اؤز پان ایرانیستی فیکیرلرینه برائت قازاندیرماق فیکرینده دیرلر. بو اساسدا فیکیر یئریتمه لر محمود افشارلار طرفیندن یئنی الده ائدیلمیش فارس حاکیمیتلری اوچون ایران ممالیکی محروسه سینده 1925 لردن باشلایاراق داوام ائتمکده دیر. محمود افشار آذربایجانلیلارین تورک اولدوقلارینی دانماق اوچون آلمان شرق شناسی مارکوآرت (Marquart) جنابلاری آدی دالیندا گیزله نه رک آذربایجانلیلارین تورکلوگو علیهینه قلم ووروردو.

بونلاردان بیری ده همایون مهمنش آدلی ذات عالی اولمالیدیر. او  یئنی خاریجده قورولموش فارس تشکیلاتلاریندان اولان »جمهوری خواهان دموکراتیک و لائیک«  آدلی تشکیلاتین توپلانتیسیندا دانیشارکن بیر نئچه آلمان دوشونور(متفکیر) لرینین دوشونجه لرینی توپلوم (ایجتماع) اوزره سرگیله یرک آشاغیدا گؤره جه گیمیز دکی فارس میللیتچی فیکیرلرینه برائت قازاندیرماق ایسته میشدیر. اوخویوروق:

»... .مشکل و راه حل : کارل پوپر میگوید "بايد مشکلی داشت نه موضوعی". ...«(1).

دئمک، فارس دیل و مدنیتی اؤز آغالیغینی فارس اولمایان میللتلره یوکله دیگی و فارس شوونیستلری ایرانی فارسلیق ایله برابر یوروملادیقلارینی اساس گؤتوره رک ایجتماعیت اوچون دئموکراسی و دیکتاورلوق موضوعلارینی گونون مووضوعسو ائتدیکلری حالدا ایران ممالیکی محروسه سینده کی فارس اولمایان میللتلر اؤز دیل و مدنیتلرینده بیله اؤزلرینی ایفاده ائتمک قودرتینه صاحیب دگیللر.  دئمک، ایران ممالیکی محروسه سینده فارس اولمایان میللرین اوولادلاری گؤزو ایله مسئله لره یاناشیلیرسا، مظلوم میللتلرین ایلکین (بیرینجی) مسئله لری فارس شوونیسمیزمیدیر. اونلار اوچون فارس شوونیسمیندن نئجه خلاص یولو تاپماق گونون مسئله سیدیر. گئنه ده اوخویوروق:

»...گاهی فراموش می‌کنيم که مشکل اساسی ما بهبود زندگی مردم است و حتی اگر به ايدئولوژی و يا نظری متمايل شده‌ايم به اين علت بوده است که در آغاز اين تصور را داشته‌ايم که تحقق بخشيدن به آن ايدئولوژی باعث بهبود زندگی مردم می‌شود. ...«(1).

گؤروندوگو کیمی فارس شوونیستلری پوپولیستی شعارلار ایله ایران ممالیکی محروسه سینین فارس اولمایان ایجتماعیتلرینی آلداتماغا چالیشیرلار. اونلار میللتلر مسئله سینین قارشیسیندا سوساراق اصل مسئله »خالق یاشاییشیدیر« دئیه ایران ممالیکی محروسه سینده کی توپلوملاری فارس ایجتماعیتی ایله عینیلشدیرمه گه چالیشیرلار. بیلیندیگی کیمی اؤز دیل و مدنیتینده اؤزونو ایفاده ائتمه قودرتینه صاحیب اولمایان، فارس ایستعمارینا توتولموش میللتلر اوچون برابرلیک و قورتولوش یولو تاپیلمادان »یاخشی خالق یاشاییشی«ندان دانیشماق یئرسیز اولار. دئمک، کؤله لیک آلتیندا یاشایان میللتلر اوچون هانکی آزادلیق ایفاده سی ایشله نه بیلر (؟) دئیه سوروشمالی ییق. گئنه ده اوخویوروق:

».... در اواخر حکومت محمد رضا شاه بخشی مهمی از آزادی خواهان بجای آنکه استقرار آزادی و دموکراسی را هدف قرار دهند، فقط خواهان سرنگونی ديکتاتوری شاه شدند. در نتيجه اين اشتباه ظاهرا کوچک آنها از روحانیونی پشتيبانی کردند که از سرنگونی رژيم تنها رسیدن به قدرت را در نظر داشتند و پس از قدرت یافتن، حاکمیت را که حق مردم است از مردم سلب و در قانون اساسی از آن خود قلمداد کردند. می بینیم که توجه نداشتن به همه جوانب تعیین کننده و درنتيجه انتخاب هدف و راه نا مناسب برای آن می‌تواند نتايج منفی و گاه خطرناکی برای جامعه در بر داشته باشد. «(1).

اوسته گؤروندوگو کیمی بو ذات عالیلرین گؤزلوگونده شاه زامانی دئموکراسی (!!!) وار ایمیش! آنجاق او تپبیت ائده بیلمه میش عیبارتلری سرگیلنمیش اولور. بو عیبارتی نهضت آزادی پارتیسی نین و ایسلام اینقلابی نین موقت حکومت  باشچیسی مهندس مهدی بازرگان اؤزو تورک اولماسینا باخمایاراق داها فارس شوونیسمی نین مقصدینه اویقون ایفاده ائدیردی، او دئییردی: بیز یاغیش ایستیردیک، سئل گلدی (ما باران میخواستیم، سیل آمد). بیلیندیگی کیمی شاه زامانی »حزب رستاخیز ایران« آدلی شاه تشکیلاتیندان باشقا هئچ بیر تشکیلاتا رسمی فعالیت ایجازه سی وئریلمیردی. فارس تشکیلاتلاری فارسچیلیق سیستیمینی قوروماق اوچون موختلیف آدلار آلتیندا غیر رسمی فورمالاشمادا ایدیلر. دئمک، یوخ آزادلیغین نه یی تثبیت (استقرار) اولاجاق ایمیش؟ دئیه بو سورقو سوالا فارس شوونیستلری جاواب وئرمه لیدیرلر. اوزون سؤزون قیسساسی: شاه زامانی دئموکراسی اولمادیغی اوچون شاهلیق حاکیمیتی یئرینه شئیخلیک حاکیمیتی گئنه ده فارس شوونیزمینی اساس گؤتوره رک حاکیمیته گلدی. آنجاق اوسته کی مووضوع اوزره بیر آز دوراقلادیقدا شاه 1357 اینجی ایلینده ایراندان قاچدیقدان سورا فارس حزب جبهه میللی عوضوو اولان شاهپور بختیار شاهین بیرینجی وزیر اولماسی ایله شاهلیق و دیکتاتورلوق علیهینه وئریلمیش ساواش اوسته کی موألیفین فیکیری اساس گؤتورولورسه، سونا چاتمالی ایمیش !! دئمک، آیدین دئیه فارس شوونیستلری نین مسئله سی شاهلیق علیهینه اولان بیر مسئله دگیلمیش. بو مسئله اوزره ملا نصرالدین ژورنالیندا محمد حسنعلی زنوزی دیلیندن اوخویوروق:

»..فارس میللتچیلری دئییر کی، احمد شاهی بیز اوندان اؤترو تختدن یئندیرمه دیک کی، شاهلیغی بیز دوست توتموروق، خئیر. اوندان اؤترو یئندیردیک کی قاجارلار تورک نسلیندندیرلر!«(2).  

محمد حسنعلی زنوزی اؤز دئدیکلرینه شاهید گیلاندا رضا شاهین طرفدارلارینین پولو ایله چاپ اولان »سلامت« قازئتیندن فارسجا نقل ائدیر:

»مقصد از خلع احمد شاه، نه اینکه تبدیل اصول نظام به جمهوریت بود، نه، نه، نعوذ بالله! بلکه تعویض طایفه قلدرآسای قاجاریان ترکی به سلالهء طاهرهء نجیب پهلوی فارسی بود«(2).

دئمک فارس میللتچیلری آذربایجاندان باشلامیش تجددودلوک حرکاتینی ایران ممالیکی محروسه سینده اینگیلیسلر واسیطه سی ایله حاکیمیت چئوریلیشینه ال آتاراق شیکست وئردیکدن سونرا ایران ممالکی محروسه سینه فارس دیل و مدنیتی اساسیندا تورکیه مودئلی بیر جومهوریت یاراتما قابیلیتینده اولمادیقلاری اوچون آمریکا واسیطه سی ایله محمد رضا پهلوی ایران ممالیکی محروسینی آمریکا منافعینی حفظ ائده جک حزب جبهه میللی و نهضت آزادی کیمی فارس تشکیلاتلارینا وئرمک زوروندا قالدی. بئله لیکله شاه ایرانی ترک ائتمزدن اوول شاهپور بختیاری بیرینجی وزیر دئیه تعیین ائده رک ایرانی ترک ائتمه لی اولدو. نهضت آزادی رهبری مهدی بازرگان موقت دؤلتی اله آلدیقدان سونرا کابینه سینین عوضولرینی جبهه میللی و نهضت آزادی و حزب ملت  دئیه فارس تشگیلاتلاریندان اولان شخصلردن تعیین ائله دی. آیت الله خمینی  آمریکا ایله باریشماز موقعیتده یئر آلدیقدان سونرا بیر موددت گیزلی یاشایان شاهپور بختیار مهدی بازرگان واسیطه سی ایله ایران ممالیکی محروسه سینی ترک ائتمه لی اولدو. او زامانکی قازئتلر »شاهپور بختیار از مرز بازرگان گذشت« تیترلری ایله بو مسئله نی ایجتماعیته چاتدیردی. بونلارا باخمایاراق همایون مهمنش قلمیندن اوخویوروق:

» ...گونتر اوسيميتس می‌نويسد: "زمانی که با مسائل پيچيده سيستم، دستگاهی از مسائل بهم گره خورده و ديناميک روبرو هستيم، مغز ما اشتباه می‌کند: ما خود را با گره ناراحت کننده سرگرم کرده و سيستم را نمی‌بينيم. در نظر نمی‌گيريم که در يک سيستم داده‌ای تغيير نمی‌کند بدون اينکه داده‌های ديگر را نيز با خود تغيير دهد".«(1).

اوسته گؤروندوگو کیمی بو فیکیرلر تک ائتنیکلی توپلوم اوچون تئوریزه اولونموش. فارس میللیتچیلری ده آشاغیدا نئجه کی گؤره جه ییک، فارس ایستعمارینین گله جه گیندن اندیشه ائده رک آلمان دوشونورلرینین فیکیرلرینی کوپی ائتمه گه چالیشیرلار. دئمک، فارس ایستعمار سیستیمی نین مسئله سی یالنیز »جومهوری ایسلامی دیر« دئمه گه چالیشانلار فارسچیلیق سیستیمی نی اولدوغو کیمی قورویاراق کیراواتلی فارس شوونیستلرینه تسلیم آلماق ایسته ییرلر. بو کئچید آشامادا فارس شوونیستلرینی قودرتدن آشاغی دوشورمک و یا تاریخی فارس تورپاقلارینا گئری اوتورتماق ایران ممالیکی محروسه سینده کی فارس اولمایان میللتلرین آنا هدفلریندن بیری اولمالیدیر. گئنه ده اوخویوروق:

»... بحث در مورد مساله قومی چنانچه از راه‌های درست صورت پذیرد می‌تواند هم به بهبود سازماندهی و اداره کشور یاری رساند و به بهتر شدن زندگی به ويژه در استان‌های محروم کشور کمک کند و هم باعث استحکام و اعتلای دموکراسی و عدالت اجتماعی در جامعه ایرانی گردد. اما "قوم گرائی" افراطی می‌تواند منجر به تنش، کشمکش، جنگ و عقب ماندگی سیاسی، فرهنگی و اقتصادی آن جامعه‌ای شود که می‌خواستيم با قوم گرائی خود به آن خدمت کنيم.«(1).

گؤروندوگو کیمی بو حضراتلارین فیکرینجه ایران فارس دیل و مدنیتی ایله عینیلشدیریلمیش اولور. فارس دیل و مدنیتی رسمی گؤروندوگو اوچون ایران ممالیکی محروسه سینده کی میللیتلر مسئله سی فارس قووملاری (طایفالاری) کیمی نظرده توتولور و اونلارین میللی مسئله لری فارس شهروندلیک ساحه سینه دوشوروله رک »استانهای محروم« دئیه ایقتیصاد کلمه سی ایله میللی مسئله باخیمیندان فارس اولمایان ایجتماعیتلرین گؤزلرینه تورپاق سپمه گه چالیشیلیر.

بیلیندیگی کیمی ایران ممالیکی محروسه سینده کی ائتنیک سرحدلر(میللتلره عایید اولان تورپاقلار) رضا شاه ایش اوستونه گلدیکدن سونرا بیلینجلی بیچیمده فارس میللتچیلری طرفیندن آرادان قالدیریلاراق اونلاری فارس دیل و مدنیتی اساساسیندا اوستان و فرمانداری دئیه کیچیک بؤلگه لره بؤلموشلر. دئمک، دئموکراسی و ایران ممالیکی محروسه سینده میللتلر مسئله سی اوزره  بوگونکو ایران اوستانلارینی اساس گؤتورن فارس شخص و تشکیلاتلار او جومله دن »سازمان فداییان خلق اکثریت« عوامفریب فارس شوونیسم تشکیلاتیندان باشقا هئچ نه اولابیلمزلر(باخ: (توزيع قدرت در سطح استانها و شهرها و در نظر نگرفتن ويژگی تعيين کننده ملی برخی مناطق کشور) و هم منتقد آراء تفکيک گرايانه ناسيوناليستی از آن ( تحت پوشش فدراليسم، تفکيک مصنوعی و ماجراجويانه هم پيوندی های تاريخاً شکل گرفته در ايران) هستيم. .... ما از ضرورت موجوديت احزاب سراسری برای کل ايران دفاع کرده و بر اين واقعيت که احزاب دموکراتيک سراسری باورمند به حل مسئله ملی در ايران، مؤثرترين ابزار برای تأمين تفاهم عمومی در گذار به موقعيت دموکراسی مبتنی بر برابری حقوق ملی در کشور اند، تاکيد داريم. 3).  اوسته کی  فیکیرلر اساسیندا تک ائتنیکلی بیر مملکت کیمی فارس شوونیسمی موراد آتینا مینه رک راحاتلیقلا باشقا دیل و مدنیتلری یوخ ائتمک و فارس دیل و مدنیتی ایله عینلشدیرمک  فیکیرلری داوام ائتمیش اولار. ایران ممالیکی محروسه سینده فارس اولمایان میللیتلر مسئله سینه »قوم گرائی افراطی« ایتتیهامی ایله یاناشماق شوونیستلرین نزاکتله ایله بو میللتلرین میللی وارلیقلارینی دانما آشاماسیندا (مرحله سینده) حرکت ائتمک فیکیرلرینی اورتایا قویور. دئمک، اؤز آیاغینی کیلیمیندن ائشیگه اوزادان، ائتنیک آذربایجان، کورد، تورکمن، عرب، بلوچ، لور، و ساییره لرین حاققینا تجاووز ائدن تمامیتچی فارس شوونیستلری و میللیتچیلری »افراطی« دگیل، اؤز دانیلمیش حاقلارینی طلب ائدن ایران ممالیکی محروسه سینده کی میللتلرین حاقلاریندان یانا اولانلارا »افراطی« آدی قویماق اؤزو ده شوونیست اولمانین قاباریق گؤسترگه سیدیر. گئنه ده اوخویوروق:

»...مساله قومی در ایران

بنظر نگارنده مشکلات اساسی زیر وجود دارند: ١. سطح زندگی مردم در غالب استان‌های مرزی پائین تر از سطح زندگی متوسط مردم در ایران است....

٢. فرهنگ و زبان‌های قومی امکانات کافی برای رشد و شکوفائی بیشتر ندارند. ..«(1)

مولیفین اوسته کی تثبیتلری اونون اینسانی باخیمدان مسئله یه یاناشدیغی اساسیندا دگیل، فارس اولمایان میللتلر مسئله سینی ایقتیصادی بیر مسئله کیمی طرح ائتمه گه چالیشاراق ایران ممالیکی محروسه سینده میللی مسئله نین وار اولدوغونو دانماقدان عیبارتدیر. گؤروندوگو کیمی میللیتلر مسئله سی یئرینه »مساله قومی« عیبارتینی ایشله درکن، آشاغیدا نئجه کی گؤره جه گیز اونلاری »ایران و ایرانیت« قالیبینده فارس دیل و مدنیتی نین بیر پارچاسی کیمی قلمه آلاراق بو دیل و مدنیتلری یوخ ائتمه گه چالیشیرلار. بیلیندیگی کیمی ایران ممالیکی محروسه سینده کی فارس اولمایان میللتلر ان ایلکین (ابتدائی) و طبیعی حاقلاریندان (اؤز دیللرینده مکتب و اونیوئرسیته لر یازیب اوخوماق، ایداره لر ده اؤز دیللرینین رسمی اولاراق ایشلنمه سی، رادیو تلویزیون قورولوشلاری و ساییره..) محرومدورلار. دئمک، موألیف »امکانات کافی برای رشد کافی...« دئدیکده هانکی گؤزو باغلیلاری آلداتماغا چالیشیر دئیه دوشونمه لی ییک. گؤروندوگو کیمی بونلار هامیسی فارس اوپوزیسیونون نسیه خرمن وعده لریدیرلر. آنجاق خرمن واقتی شنه و یابادیر آلدانمیش قوللارین و ایستعمار آلتیندا یاشایان میللت اوولادلارینین جانی!!!  گئنه ده اوخویوروق:

»...کدام ایرانی خرد گرا به خود نبالید وقتی گروه هنرمندان کرد هنگام دریافت جائزه صلح از طرف شیرین عبادی هنرنمائی کرد؟ کدام ایرانی به خود نمیبالد وقتی گروه‌های هنرمندان ترک، لر و ... به زبان‌های قوم خود و با لباس‌های محلی به نمایش می‌پردازند؟ اگر بنیاد گرایان مذهبی را کنار بگذاریم غیر قابل تصور است سایر هموطنان ما پشتیبانی همه جانبه از زبان، موسیقی و فرهنگ‌های محلی که جزئی از فرهنگ غنی ایرانی هستند به عمل نیاورند. «(1).

بورادا همایون مهمنش بلکه ده فارس ایجتماعیتیندن اولمایانلار فارس شوونیستلرینین هانکی اویونلاردان چیخدیقلارینی کیمسه بیلمیر دئیه عریضه یئری بوش قالماسین دئیه بین النهرینده کی مدنیتلر دوشمنی کیمی تانینان کوروشون تؤره مه سیندن اولدوغونو(4) ایدعا ائدن شیرین عبادی نین الیندن فارس مدنیتی آدینا کورد صنعتچیلرینه انعام وئریلدیگینی ایجتماعیتین گؤزونه سوخماغا چالیشیر. یئری گلمیشکن بونو دا دئمه لی ییک: فارس کیمی اؤزونو دونیا ایجتماعیتینه تقدیم ائتدیرمه گه چالیشیلان شیرین عبادی ذات عالییه فارس شوونیزمی اونا کیم اولدوغونو و کئچمیش دیل و مدنیتینی اؤیرنمه ایمکانی وئرمه دیگیندن یانا شیرین عبادی بیر حقوقچو اولدوغونا باخمایاراق نه کیم اولدوغونو، نه ده هانکی دیل و مدنیتیه عایید اولدوغونو حله ده بیلیر. بو مسئله نی بیلمک و اؤز کئچمیشینی، دیل و مدنیتینی اؤیرنمک شیرین عبادیلرین طبیعی حاقلاری دگیل می؟  بو حاققی فارس شوونیستلری او جومله دن حزب جبهه میللی فارس دیئه فارس شوونیست تشکیلاتی نه اوچون ایران ممالیکی محروسه سینده کی فارس اولمایان میللتلر اوچون تانیماق ایسته میر؟(5). بونلارین بو شوونیستی و فاشیستی داورانیشلارینی هانکی فارس تشکیلاتی دئموکراسی عنوانی ایله قینامیشدیر؟ دئمک، فارس اولمایان دیل و مدنیتلری ایران ممالیکی محروسه سینده فارس شوونیستلری نین گؤرمه گه بیله گؤزلری یوخدور.  دئمک، موألیفین عوامفریبلیک ائتمه سینه باخمایاراق فارش شوونیستلری نظرینجه فارس دیل و مدنیتینه اساسلانمایان دیل و مدنیتلر »ایران مدنیتی (فرهنگ ایرانی)« دگیل، فارس شوونیستلیگینه رقیب اولان بیر مانعلر کیمی قلمه آلینیر. گئنه ده اوخویوروق:

»... پیدایش قومیت گرائی افراطی میان عده‌ای از روشنفکران قومی و مشکلات روبنائی جدیدی شده است. از طرف دیگر مثلا رویدادهای آذربایجان در اواخر جنگ دوم جهانی و نقش اتحاد جماهیر شوروی در آن باعث شده که گاهی با پیشنهادات منطقی روشنفکران قوم گرا نیز با بدبینی برخورد می‌شود. «(1).

گؤروندوگو کیمی فارس دئموکرات مئابلاری آذربایجان میللی حوکومتی باشچیسی سید جعفر پیشه وری و تهران حاکیمیتی طرفیندن مظفر فیروز ایمضاسی ایله ایمضالانمیش تحمیلی آنلاشما بیله کیمین طرفیندن پوزولدوغونو گؤرمزلیکدن حرکت ائدیرلر (باخ: موافقنامه نمايندگان اعزامی آذربايجان به تهران با دولت 6). بئله لیکله ده تمامیتچی و شوونیست اولدوقلارینی بیر داها ثبوت ائتمیش اولورلار. گئنه ده اوخویوروق:

»..روش برخورد به پیشنهادات برای حل مشکلات قومی

روش خرد گرائی انتقادی و تفکر جامع برای حل مسائل اجتماعی رعایت نکات زیر را در ارائه راه حل برای مسائل اجتماعی ضروری می‌داند:

١. راه حل‌هائی که انتخاب می‌کنیم حتی الامکان طوری باشند که اگر به نتیجه نرسیدیم و یا نتیجه منفی بود، ضررهای بزرگ یا غیر قابل جبرانی نداشته باشیم.
٢. به دنبال راه حل‌های جهانشمول و مدل‌های عمومی نباشیم بلکه در فکر پیدا کردن راه حل برای مسائل خاص خود باشیم. پیدا کردن راه حل‌های جهان شمول هم وقت بیشتری می‌گیرند و هم ممکن است در موارد خاص نتایج خوبی ندهند. باید حتی الامکان از ایدئولوژیک دیدن مسائل خود داری کنیم«(1).

اوسته گؤروندوگو کیمی دونیا میللتلری و ایجتماعیتلری آراسیندا قبول اولونموش حلل یوللارینی همایون مهمنش ایران ممالیکی محروسه سینده فارس ایستعماری اوچون دولاییلی اولاراق خطرلی حئساب ائدیر. بوندان یانا دا مجبوریت قارشیسیندا فئدرالیسم موضوعسونا بنزر  مسئله لری »اوستان و شهرستان« چرچیوه سینده تکلیف ائتمه گه چالیشیر. بئله لیکله ائتنیک فئدرال بیر سیستیم ده فارس ایمپیریاسی اوچون زیانلی نتیجه لر ایله باشا چاتاجاغینی گؤز اؤنوندن یاییندیرماق ایسته میر.  گئنه ده اوخویوروق:

»... ب – زبان فارسی زبان رسمی کشور و به عنوان وسیله‌ای برای ارتباط در سطح ملی لازم است. زبان فارسی با پشتوانه غنی سرمایه‌ای است که اگر آنرا نداشتیم باید آنرا ایجاد مینمودیم....«(1).

دئمک، رضا شاه واسیطه ایله تحمیل اولموش بیر دیلی رسمی دئیه ایران ممالیکی محروسه سینده کی میللتلره ایستر پهلویلر و ایستر بوگون و ایسترسه ده گله جکده تحمیل ائتمه گه چالیشماق دئموکراتلیق پرینسیبلریندن اوزاق گؤرونور. دئموکراتلیق پرینسیبلر اساسیندا هر هانکی بیر دیلین میللتلر آراسی رسمی اولماسی میللتلرین تعیین اولونموش میللت وکیللری واسیطه سی ایله، یا دا خالق سس وئرمه یولو ایله اؤز عکسینی تاپمالیدیر. اینسان سایی باخیمیندان چوخلوق تشکیل ائدن بیر دیلین رسمی اولماسینا گلدیکده ایران ممالیکی محروسه سینین اکثریتینی تورکلر تشکیل ائدیر(7). بو حئساب ایله فارس دیلی دگیل، تورک دیلی رسمی اولمالیدیر فیکیر یئریتمک اولاردی.

قایناقلار:

1        http://politic.iran-emrooz.net/index.php?/politic/more/2575/

2 – ملانصرالدین ژورنالی، 02.01.1926.

3        http://www.iran-chabar.de/1383/11/01/aksariyat831101.htm

4) شیرین عبادی نوبل جایزه سی آلارکن: من ایرانیم، از نوادگان کوروش کبیر، همان امپراطوری ....باخ:

http://khabarnameh.gooya.com/politics/archives/004002.php

5        http://news.iran-emrooz.de/more.php?id=3041_0_7_0_M

6        http://www.adf-mk.org/F/af.html

7        http://www.ethnologue.com/show_country.asp?name=Iran

ایشیق سؤنمز 05.07.2005

فارسچی گؤروش